*

  • roma imparatorluğu tarihinde miladın 69. yılı bu adla anılır zira bir saray darbesiyle devrilen neron'un yerine bir yıl içinde tam dört imparator çıkar. dördü de birbirleriyle kapışarak yıkıcı bir iç savaş yaratırlar. en sonunda suriye valisi vespasianus tüm rakipleri altederek imparator olur. onunla beraber flavius hanedanı dönemi başlar.

    (bkz: otho)
    (bkz: vitellius)
    (bkz: galba)
  • tactitus un historiae adlı eserinde detayları verilmiş dönemdir.

    http://www.romansonline.com/sources/his/indx02.asp
  • bazı tarihçilere ve bana göre "3 imparator yılı" olarak değerlendirilmesi gereken tabir. zira; vespasianus kendinden evvel ki 3 imparatordan farklıdır. o uzun süre hüküm sürmüştür. mücadelesi farklıdır.
  • (bkz: year of the four emperors)
  • dört imparator yılı, adını 69 yılında birbiri ardınca roma imparatorluğu tahtına çıkan galba, otho, vitellius ve vespasian adlı imparatorlardan alır.

    68 yılında imparator nero'ya düzenlenen suikastin ardından imparatorluk, marcus antonius'un öldüğü mö 30 yılından beri ilk kez kısa süreli de olsa bir iç savaşla karşı karşıya kalmıştı. haziran 68 ve aralık 69 tarihleri arasında roma, nihayetinde flavius hanedanı'nın kurucusu vespasian'ın taca çıkışına kadar birbiri ardınca imparatorluk yapan galba, otho ve vitellius tahta çıkışlarını ve düşüşlerine tanıklık etti. iç savaşın bu dönemi roma imparatorluğu'ndaki döngüsel politik karışıklıkların sembolü oldu. bu iç savaşın neden olduğu askeri ve politik anarşinin, batavian isyanı'nındaki bozgun gibi ciddi yan etkileri oldu.

    nero'dan galba'ya
    65 yılında pisonia, cumhuriyet'i yeniden canlandırmayı amaçlayan bir komplo tertiplediyse de başarız oldu. 67 sonu ya da 68 başında, galya lugdunensis valisi caius julius vindex, hispanya tarraconensis valisi servius sulpicius galba'yı nero'nun yerine geçirebilmek amacıyla onun vergi politikasını bahane ederek isyan etti.

    vindex'in galya'daki isyanı başarısız oldu. germanya sınırında konuşlu roma lejyonları, vindex'i karşılamak ve hain olarak karşı koymak için harekete geçti. lucius verginius rufus önderliğindeki ren ordusu vindex'i bozguna uğrattı, ardından vindex intihar etti. galba, senato tarfından ilan edilen ilk "halk düşmanı" dır.

    haziran 68'de, senate kendini nero'dan koruyabilmek için inisiyatif aldı ve onu "halk düşmanı" ilan ederek galba'yı imparator seçti. kendi kendine imparator olmak isteyen nymphidius sabinus, praetorian muhafızlara, nero'ya ihanet etmeleri için rüşvet verdi. nero, suikast sonucu öldürüldü. galba, imparator olarak tanındı ve lejyonlarının başında şehre girişi sevinçle karşılandı.

    galba'nın lejyon'ları: vı victrix, ı macriana liberatrix, ı adiutrix, ııı augusta ve vıı gemina.

    galba'dan otho'ya
    olayların bu yönde gelişmesi, germen lejyonlarına, sadâkatlarına karşılık olarak bekledikleri ödülü getirmedi ancak suçlamaktan ziyade galba'nın tahta giden yolunu tıkadılar. komutanları rufus'un yeri hemen yeni imparator tarafından değiştirildi. aulus vitellius, germania ınferior valisi olarak atandı. germanya'nın sadakatine olan politik güvenin azalaması, imparatorluğun batavia'lı muhafızlarının görevden alınmasına ve bunun üzerine batavia'lıların isyan etmeleriyle sonuçlandı.

    galba, uzun süre popüler kalamadı. roma'ya doğru olan yürüyüşü sırasında onu hemen kabullenmeyen şehirleri yıkmış ya da çok sayıda cezaya mahkûm etmişti. roma'da galba, nero'nun tüm reformlarını birçok önemli insanın menfaatlerine dokunacak şekilde iptal etti. selefleri gibi galba'da bir komplo korkusuyla birçok senatör ve equites'i mahkemeye çıkartmaksızın idam ettirdi. ordu da mutlu değildi. güvenli bir şekilde roma'ya girdikten sonra askerlere kendisini desteklemeleri karşılığında söz verdiği ödülleri vermekten vazgeçti. üstelik, yeni yıla girilen 1 ocak 69'da germanya ınferior eyaleti lejyonları yeni imparatora sadakat ve bağlılık yemini etmeyi reddettiler. ilerleyen günlerde lejyonlar valileri olan vitellius'u imparator ilan edeceklerdi.

    ren lejyonlarını kaybettiği bilgisinin kendisine ulaşması üzerine galba panikledi. genç senatör lucius calpurnius piso licinianus'u varisi olarak evlatlık edindi. bunu yaparak, birçok insanı ve ayrıca kendi payına onursal bir mevkii arzusundaki, tutkulu ve etkili bir adam olan marcus salvius otho'yu da küstürdü. otho, imparatordan yana oldukça dertli olan praetorian muhafızlar'a kendi tarafına geçmeleri için rüşvet verdi. galba bu askeri darbe'yi haber aldığı zaman durumu normale döndürmek için sokaklara çıktı. bu bir hataydı çünkü çok fazla taraftar toplayamamıştı. kısa bir süre sonra praetorian muhafız sempronius densus tarafından roma forumu'nda öldürüldü.

    `otho'nun lejyonları:xııı gemina ve ı adiutrixotho'dan vitellius'a`
    otho, senato tarafından aynı gün içinde imparator olarak tanındı. bunca kargaşanın ardından yeni imparator bir derin bir nefes alma ile selamlandı. hırslı ve açgözlü olduğu halde, otho kayıtlara geçecek herhanhi bir zorbalık ya da acımasızlık yapmadı ve dürüst bir imparator olması beklendi. her halukarda, vitellius'un germanya'dan italya'ya yürüme şeklinden rahatsız olmuştu.

    vitellius'un arkasında, imparatorluğun en seçkin lejyonları olan ve germen savaşlarında bulunmuş kıdemli askerlerden oluşan ı germanica ve xxı rapax gibi lejyonlar vardı. sonradan anlaşılacağı üzere bu, güce sahip olduğunun en iyi kanıtıydı. otho, yeni bir iç savaş başlatmak için pek hevesli değildi ve barış teklif etmek bir ajan gönderdi ve vitellius'u kendi evlatlık oğlu olmaya davet etti. çok geçti çünkü vitellius'un generalleri ordunun yarısının başında italya'ya girmişti. ard arda birkaç seri küçük zaferden sonra, nihayet otho bedriacum savaşı'nda bozguna uğratıldı. kaçmak ya da karşı-atak denemek yerine, otho anarşiye bir son vermeye karar verdiği sırada bir suikaste kurban gitti. imparatorluğu üç aydan biraz daha uzun sürdü.

    vitellius'un lejyonları: ı germanica, v alaudae, ı ıtalica, xv primigenia, ı macriana liberatrix, ııı augusta ve xxı rapax

    vitellius'tan vespasian'a
    otho'un suikaste uğradığı haberinin gelmesi üzerine vitellius, senato tarafından imparator olarak tanındı. bu tanıma, vitellius'un roma'yı düzenlesi içindi. her nedense, saltanatı pek de hayırlı başlamadı. vitellius, roma halkının ortak belleğinde pontifex maximus'un göreve geldiği gün olduğu için batıl bir inançla uğursuz sayılan bir günü allia savaşı'nın (mö 390) yıldönümü kutlamaları için seçtiğinde şehir büyük bir şüpheye düştü. olaylar, bu şüphelerinde kısmen haklı olduklarını ispat edecekti. sıkıca korunan tahtla birlikte, vitellius bir dizi şölen ve akşam yemeği düzenledi (suetonius'a göre sabah, öğle ve akşam olmak üzere üç defa) ve zafer kutlamaları için düzenlenen askeri geçit törenleri imparatorluk hazinesini iflasın eşiğine getirdi. borçlar kısa sürede arttı ve borç verenler paralarını geri istemeye başladılar. vitellius, borç verenlerden en istekli olanların işkenceyle idam edilmesini emrederek şiddete meyilli doğasını gösterdi. imparatorluğun finansal durumunun felakete doğru sürüklenmesi üzerine, vitellius kendisini varis olarak adlandıran birçok vatandaşı ve ayrıca müşterek varisçi olduğu diğerlerini de öldürme inisiyatifini kullandı. ayrıca, her türlü olası rakibini takip ederek, öldürmek için onlara güç sözü vererek saraya davet etmekle meşgul oldu.

    aynı sırada, mısır ve ortadoğu eyaletlerinden ıudaea ile suriye, vespasian' imparator ilan ettiler. vespasian, 67 yılında özel bir emirle nero tarafından yahudiye eyeletine büyük yahudi isyanı'nı bastırmak için gönderilmişti ve orada suriye eyaleti valisi gaius licinius mucianus'un desteğini kazanmıştı. yahudiye ve suriye'den toplanmış güçlü bir ordu, mucianus'un komutasında roma'ya doğru harekete geçti. vespasian'ın kendisi, roma için hayati öneme sahip olan ve mısır'dan yapılan tahıl tedariğini kontrol edebilmek için gittiği alexandria'da 1 temmuz'da imparator ilan edildi. vespasian'ın oğlu titus, yahudi isyanıyla ilgilenmek için judaea'da (yahudiye) kaldı. doğu lejyonları daha roma'ya varmadan önce, raetia ve moesia'daki tuna lejyonları da ağustos'da vespasian'ı imparator ilan ettiler ve vespasian, marcus antonius primus tarafından italya'ya davet edildi. ekim'de, primus yönetimindeki lejyonlar ikinci bedriacum savaşı'nda vitellius'un ordusuna karşı ezici bir zafer kazandılar. düşmanlar tarafından kuşatıldığunda, vitellius kenti kendi tarafına çekebilmek için ihtiyacı olduğu yerdelerde rüşvet vererek ya da güç vaadederek son bir girişimde bulundu. kendisini reddecek olan tek kabile batavianlar gibi müttefiki olan birkaç kabileden zorla asker toplamayı denedi. tuna ordusu şimdi roma'ya çok yakındı. tehlikenin ciddiyetini kavradığında, vitellius son bir girişimde bulundu ve vesta rahibeleri'nin eşlik ettiği ajanlarını ateşkes ilan etmek ve barış görüşmelerine başlamak için gönderdi. ertesi gün, haberciler ordunu şehrin kapılarında olduğu haberi ile geri döndüler. vitellius saklanmak için içeri gitti ve birkaçış hazırlığına girişti ancak son bir kez sarayı ziyaret etmeye karar verdi. burada vespasian'ın adamları tarafından yakalandı ve öldürüldü. başkent ele geçirildiğinde jüpiter tapınağı'nı ateşe verildi.
    senato birkaç gün sonra vespasian'ı imparator olarak onayladı. tarih 69 yılının 21 aralığıydı ve yıl galba'nı saltanatında başlamıştı.
    vespasian'ın lejyonları: ııı augusta, ı macriana liberatrix

    sonuçları
    vespasian, vitellius'un ölümünden sonra imparatorluğuna karşı herhangi bir doğrudan tehlike ile karşılaşmadı. flavius hanedanı'nın kurucusu oldu ve 79 yılında doğal nedenlerden dolayı öldü.

    tarih dizin
    68
    nisan – hispania tarraconensis eyaleti valisi galba ve gallia lugdunensis eyaleti valisi vindex, imparator nero'ya karşı ayaklandı.
    mayıs – ren lejyonları, vindex'i galya'da bozguna uğrattı ve öldürdü.
    haziran – nero, 8 haziran'da senato tarafından halk düşmanı (hostis) ilan edildi ve 9 haziran'da suikaste kurban gitti; aynı gün, galba imparator olarak tanındı.
    kasım – vitellius, germania ınferior eyaleti valisi olarak atandı.
    69
    1 ocak – ren lejyonları galba'ya bağlılık yemini etmeyi reddetti.
    2 ocak – vitellius, ren lejyonları tarafından imparator ilan edildi.
    15 ocak – galba, praetorian muhafızlar'ca öldürüldü ve aynı gün senato otho'yu imparator olarak onayladı.
    14 nisan – vitellius, otho'yu bozguna uğrattı.
    16 nisan – otho, suikaste kurban gitti ve vitellius imparator olarak kabul edildi.
    1 temmuz – judaea'daki roma ordusunun komutanı vespasian, tiberius julius alexander komutası altındaki mısır lejyonu tarafından imparator ilan edildi.
    august – tuna lejyonları vespasian'ı desteklediğini açıkladı ve eylül de onun adına italya'yı istila etti.
    ekim – tuna ordusu vitellius'u bozguna uğrattı ve vespasian mısır'ı işgal etti.
    20 aralık –vitellius, imparatorluk sarayında askerler tarafından öldürüldü.
    21 aralık – vespasian imparator olarak tanındı.
hesabın var mı? giriş yap