• comics code authority; amerikalı psikiyatrist frederic wertham tarafından yazılıp 1954'te yayınlanmış olan "seduction of the innocent" isimli psikolojik çalışmadan dolayı amerika'da kurulmuş bir sansür kuruludur efendim.bknz bu tarihten önce çizgi romanlarda kahramanlar adam öldürür, silah kullanır, sigara içer. (batman'in ilk sayılarında adam öldürebilmesi de bundandır.) ve günümüzde yaşanan "batman adam öldürmez" argümanının çıkış noktasını oluşturur bir nevi...
    sözünü ettiğimiz yazar, kitabında toplumdaki, özellikle gençlerdeki suça yatkınlığın, şiddet eğiliminin kaynağını okumakta oldukları çizgi romanlara bağlamıştır. o zamanlar herhangi bir kontrol mekanizması bulunmadığından dolayı çizgi romanlarda yer alan adam öldürme, şiddet, küfür, cinsellik gibi anlatıların toplumda suça yatkınlık ve şiddet sebebi olduğunu belirtmiştir. böylece amerikan çizgi roman kuruluşu kitabın yayınlanmasından sonra yine aynı yıl içinde bu sansür kurulunu oluşturmuştur ve bazı kurallar koyarak bu kurallara uymayan çizgi romanların basımını/dağıtımını yasaklamıştır. (bkz: hays yasası)
    bu tarihten itibaren dc ve marvel şirketlerinin kahramanları ateşli silah kullanamaz, adam öldüremez, evli değillerse cinsellik yaşayamaz, küfür edemez hale gelirler... örneğin bugün geniş kitlelerin iron man 2 filmiyle haberdar oldukları black widow karakteri ilk olarak -yanlış hatırlamıyorsam- 1960'lı yıllarda daredevil'ın bir sayısında ortaya çıkıyor ve uzunca bir süre beraber maceraları oluyor, aralarında gönül ilişkisi de var fakat bu denetim kurulunun kurallarına göre aynı apartmanda ikamet etseler bile aynı evde katiyen beraber yaşamıyorlar.
    bu ne zamana kadar sürer peki? 1980'lere kadar. işte burada özellikle devreye frank miller ve alan moore girmektedir efendim. bu iki isim ama özellikle frank miller çizgi romanlarda hem de meşhur kahramanlara silah kullandırır, adam öldürtür ve ağzına geleni söyletir. batman'e silah kullandırmasının, adam öldürtmesinin yanında daredevil karakterinin 1960'larda kendi halinde bir sekreter olan sevgilisi karen page'i 1980'li yıllardaki daredevil hikayesinde uyuşturucu bağımlısı bir porno oyuncusu haline getirmiştir.
    2005 yılında christopher nolan, batman begins'i oluştururken işte bu kurulun kurallarına uyan "adam öldürmez" -özellikle dennis o'neill'in yazmış olduğu -kendisi aynı zamanda ra's al ghul'un yaratıcısıdır- batman'i baz almayı tercih etmiş ve bunu da bir nevi filmin merkezine oturtmuştur. batman hakkındaki adam öldürmez/öldürür argümanın bu kadar dikkat çekici hale gelerek hala tartışma konusu oluşturması da bundandır...
  • amerika'da 1954 yılında kurulmuş bir nevi zamanının çizgi roman sansürü. 2011 yılında dağılmıştır ama önemi 80'li yıllardan beri yok olmuştur denebilir.

    zamanında çizgi romanların popülerliği ve çizgi roman yazarlarının genel olarak o yıllarda halkın azınlıklarının yayınladığı bir şey olması (captain america mesela 1940 yılında yahudilerin nazi almanya'sına tepki olarak çıkardığı bir kahraman ilk sayısının kapağında hitler'e yumruk atar captain america, bunun üzerine yayınlayan kişiler zamanının amerika'da yaşayan nazi destekçileri tarafından tepkiyle karşılanmış ve çalışanlar ölüm tehditleri almışlar amerika daha savaşa katılmamış bir de savaş sırasında progabanda olarak kullanılmış askerlere ve halka moral olup savaşa gitmeleri/katkıda bulunmaları için) (bir de azınlıklar genelde büyük firmalarda o zamanlarda kabul görmediğinden çizgi romanlarda çalışmak zorunda kalmışlar) halkın yobazlarını paniğe sokmuş, komünizm yayıyor çizgi romanlar tarzında tartışmalar dönmüş, batman bir çocukla yattı filan falan bunlarda böyle bir çözüm bulmuşlar. bu sansür amerika'da çizgi roman anlayışını kökten değişimine neden olmuş. en komik tartışma da fredric wertham'ın o zamanın düşüncesiymiş. o kişiye göre wonder woman karakteri değerlere aykırıymış çünkü kadın evli değilmiş ve gittiği yerlere eşlik eden biri yokmuş.

    hiçbir zaman yasal olarak zorunlu olarak tanınmamış olsa da çizgi roman satan yerlerin bu onayı almamış çizgi romanları satın almak istememesi, ailelerin almaması sektörü büyük bir değişikliğe neden olmuş. 1954 yılından önce korku, suç, seks, dans içerikli yayın yapan bir çok çizgi roman yapımcısının elleri kolları bağlanmış bu tarz çizgi roman satılamaz olmuş. 1954 yılından önce yayınlanan çizgi romanlar bile tekrar basımlarda sansürlenerek yayınlanmış.

    bu sansür sonucu çizgi romanlar tek türe dönüşmüş, süper kahraman ve çocuklara hitap edebilmiş sadece yıllarca. 60'lı yıllar özellikle sadece çizgi romanlarda süper kahramanların olsbildiği bir yıl. bu sansürü ilk kullanmadan satış yapabilen firma marvel olabilmiş. 1971 yılında o zamanın amerika başkanı stan lee'den uyuşturucu sorununa değinmelerini istemiş, marvel'da spider-man'ın bir sayısında buna değinmiş tabii sansür onaylamamış, yine de onay olmadan satışa çıkarmışlar popüler bir karakter spider-man olunca yine oldukça iyi satış yapmış. ilk büyük darbeyi buradan yemişler. zamanla ne marvel ne dc fazla takmadan devam etmişler arada kullanıp arada kullanmamışlar. marvel özellikle 2000'li yıllarda hepten kullanmayı bırakmış, dc ise 2011 de sansür firmasının dağılmasıyla. bu zamana kadar tabii sansür firmasının kuralları baya bir esnemiş o ayrı bir konu.

    amerika'nın çizgi romanlarının tek tür süper kahraman üzerine kurulu olmasının asıl nedeni de bu olmuş. özellikle manga ve çizgi roman arasındaki farkın bu kadar fazla olması bu oluşumdan kaynaklıymış. japonya ve avrupa'da hiçbir kısıtlama olmadığından istedikleri çizgi romanları yayınlayabilmişler.
hesabın var mı? giriş yap