• avustralyalı fotoğrafçı, cerrah. eylül 1853’de avustralya’da doğdu. melbourne ve edinburgh üniversitelerinden mezun oldu. melbourne kraliyet hastanesi’nde, 1878’den emekliligine kadar cerrah olarak çalıştı. çanakkale savaşı’na cerrah ve fotoğrafçı olarak katıldı. eylül 1926’da öldü. kendisi bir ayrıca kuşbilimciydi.*
    (bkz: canakkale savasi fotografcilari)
  • 1877 yılında meydana gelen rus-osmanlı savaşında plevne’de savaşan gazi osman paşa kuvvetleri arasında görev yapmıstır. gösterdiği yararlılıklardan dolayı madalyaya layık görülmüstür. onun tarih kitaplarına ismini yazdıran şey ise çanakkale savaşında bir ingiliz olarak itilaf kuvvetleri safında yer almasına rağmen, bu madalyayı çıkarmamasıdır. 24 mayıs günü iki tarafın kararıyla alınan ateskes sonucu türk subayları ryan'ı ve madalyayı görürler. ve sorarlar.
    “bu madalyayı hangi türk’ten aldın?”
    “bunu nereden buldun?”
    “madalya senin mi?”
    bu söylenenlerden alınan ryan ise ayağa kalkar ve göğsünü kabartır.
    “şunu biliniz ki, bu madalya bana gazi osman paşa tarafından verilmiştir.”

    o günden sonra doktor ryan’ın ismi plevne ryan olur.
  • türklerin belki de tek avustralyalı kahramanı.

    1853 yılında doğan charles snodgrass ryan, osmanlı'nın askeri cerrah ilanına başvurarak tarihe geçen osmanlı-rus savaşında osmanlı saflarında yer almış. plevne savunması sırasında çok zor şartlar altında çalışmış ve türk askerinin gösterdiği dirence hayran kalmıştır. 1 yıllık sözleşmesi olmasına rağmen 17 ay boyunca plevne'de görevini yerine getirmiş. bir süre sonra erzurum'a geçmiş ve yine ruslara karşı görev almıştır. plevne'de gösterdiği başarılardan ötürü kendisine osmanlı nişanı ve plevne harp madalyası verilmiştir.

    savaştan sonra da türklerle ilişkisi devam etmiştir. uzun yıllar melbourne (victoria) konsolosluğunu yapar.

    yaşadıklarını anlattığı "under the red crescent 1877-78" adlı kitabı, 1962'de ali rıza seyfioğlu'nun çevirisiyle "kızılay emri altında plevne ve erzurum'da 1877-1878", 2005 yılında da türkiye iş bankası kültür yayınları tarafından plevne'de bir avustralyalı adıyla basıldı.

    kaynak: atlas tarih dergisi.
  • fotograf 1

    fotograf 2

    t.c. başbakanlığına bağlı atatürk araştırma merkezi'nin resmi internet sitesinde yayımlanan mektubunun çevirisi ile kendisi hakkında biraz fikir sahibi olabileceğimiz gazi kişi:

    --- mektup başlangıcı ---

    melbourne clup, melbourne
    5.8.1923

    ekselansları,

    türkiye'nin eski ve içten bir dostu olarak bu birkaç satırı yazmaya ve türkiye'nin yeniden canlandınlmasındaki ve memnuniyet verici barışın yapılmasındaki önemli payınız dolayısiyle size yürekten tebriklerimi sunmaya kalkıştım. sizin faaliyetleriniz ve askerlerinizin muhteşem davranışı olmasaydı türkiye acınacak durumda olurdu. şimdi türkiye'nin dünya ülkeleri arasındaki eski ve mağrur yerini almak için emin bir yolda bulunduğuna inanıyorum.

    benim türkiye ile bağlarım çok eskidir. 1876 yılında, 27 yaşında genç bir doktor olarak türk ordusuna katıldım. osmanlı-sırp savaşında abdülkerim paşa’nın kumandası altındaydım. daha sonra, plevne kuşatması sırasında ölümsüz gazi osman paşa’nın kumandası altında bulundum, bu savaşta ağır yaralandım. ama şevket paşa yolu açınca 5000 yaralıyla birlikte plevne dışına çıkabildim. istanbul’a gittim. yaram iyileşince erzurum’a gönderildim. orada gazi muhtar paşa'nın kumandasında, o ayrılınca kurt ismail paşa’nın kumandası altında görev yaptım. kuşatmadan sonra rusların eline düştüm ve savaş bitince de doğduğum yer olan avusturalya'ya döndüm. genel savaşa kadar burada 35 yıl türkiye fahri başkonsolosluğu yaptım. 15 yıl önce de ikinci rütbeden mecidiye nişanı aldım. dostum audrey herbert ile birlikte burada ateşli bir türk dostu idim. eski türk dostlarımın hepsi öldü. herhalde ben plevne’den ve aleksinatz savaşından sağ kalan bir kaç kişiden biri olsam gerek.

    ordunuz kurmayında damat ismail hakkı bey büyük dostumdur. bana bir fotoğrafınızı lütfederseniz, ben de karşılık verebilrsem, bu benim için büyük, kişisel bir onur kaynağı olur. “kızılay hizmetinde” adlı yıllar önce bir kitap yazdım. almanca ve ingilizce yayınlandı. çok satış yapmış olan bu kitabımda türk askerinin güzel karakterini ve savaşçı özelliklerini sergiledim. türkiye’nin durumunu günden güne daha da iyileştirme uğrundaki görevinizde size büyük başarılar dileyerek ve yürekten övgülerimle..

    samimi hayranınız
    charles s. ryan

    --- mektup sonu ---

    mektupta çanakkale savaşı'nda anzak birlikleriyle türk ordusunun karşısındaki cephede yer aldığına değinmemesi enteresan.. emin olmam elbette mümkün değil ama bir pişmanlık da ihtimal dışı değil gibi geldi bana..

    ya da, derin bir muhabbet beslediği sözlerinden ve hizmetlerinden aşikar olan bir ülkeye karşı "düşman" gibi görünmek istememiş olabilir..

    kurumda yayımlanan mektubun altındaki nota bakılırsa; bu dostane mektuba dışişleri bakanlığı tarafından cevap verilmiş ve gazi paşa'nın imzalı bir fotoğrafı da mektuba iliştirilmiş..

    ---
    dibine not: under the red crescent
hesabın var mı? giriş yap