buud

• uzaklık, mesafe.
• genelde cemaatçi arkadaşlar tarafından kullanılan boyut anlamındaki kelime. "boyut işte lan buud ne?" demek istiyorum her gördüğümde...
• be, ayın ve dal kullanılarak yazılıyor. ayın harfinin latin karşılığı olmadığından transkribe etmek için -tıpkı san'at, neş'e, mes'ele'de olduğu gibi- kesme işaretine ihtiyaç var. yani doğru yazılışı "bu'ud".
  
  mesafe, uzaklık, boy gibi anlamları olan bu'ud, günümüz türkçesinde bütünüyle unutulmuş unutulmasına ama aynı kökten gelen ebat nasıl olmuşsa halen yaşıyor. esasında bu'udu biraz gayretle tekrar ayağa kaldırmak mümkün.
  
  mesela gaston bachelard'ın la poétique de l’espace'ni türkçeye "bu'udun poetikası" şeklinde çevirmek mümkün olabilirdi pekâla. çünkü şemsettin sami'nin 1905'te, yani bachelard daha 21 yaşında bıyığı yeni terlemiş bir ergenken yazdığı fransızca-türkçe sözlük kamus-î fransevi'de espace kelimesini şöyle tanımlanmış:
  
  "espace: mesafe, bu'ud; zaman aralığı, müddet; saha, kaza; (f^*) bu'ud-u mücerred, fezâ^*; (r^*), cûyî namütenahi^*, fezâ-î namütenahi^*"
  
  gerçi bu'udun unutulması hiç de fena olmamış. kullanılmaya devam etseydi escape/space kelimelerini türkçede nasıl karşılayacağımız karmaşasına uzam, uzay ve mekân'ın yanı sıra bir de bu'ud'u eklemiş olacaktık. bu karmaşaya kanıt isterseniz, yukarıda adı geçen ergenin 73 yaşında yazdığı kitabın bir kaç yıl arayla türkçeye iki farklı şekilde çevrildiğine bakmak yeterli: mekânın poetikası versus uzamın poetikası.
  
  ekleme: 1) öldüğünü sandığım bu'ud meğerse boyuta dönüşerek güle oynaya yaşıyormuş. sağolsun @dr shephard ameliyathaneye'nin mesajıyla uyandım. 1937'de atatürk'ün yazdığı geometri kitabı'nda uzunluk, genişlik ve yükselik karşılığı olarak direget ile birlike önerilen kelime, bu'ud'dan türetilen boyut. görsel
  2) dr shephard'ın şu mesajı da dursun burda: "boyut’u muhtemelen buud’u fonetik olarak turkcelestirerek degil “boy” kokunu kullanarak yeniden yaratmislar"
• günlük dilde kullandığımız boyut kelimesinin aslı.