aristarkhos ^*

• namı değer sisam'lı aristarchus. dünyanın güneş tarafında döndüğünü söyleyen ilk kişidir. elimizde doğrudan hiç bilgi yoktur sanırım. archimedesden öğreniyoruz adını, sanını. bu işi 2300 yıl önce yapmasıdır tabii önemli olan.
• (bkz: aristarchus)
• m.ö 320-230 yılları arasında sisam (en.samos) adasında yaşamış grek astronom ve matematikçi. dünya'nın güneş'in etrafında dolanan bir gezegen olduğu fikrini savunmuş, yıldızların çok uzaklardaki başka güneşler olabileceğini söylemiştir zamanında. ayrıca ay ve güneş'in çaplarının oranlarını her ne kadar hatalı sonuç elde etse de hesaplamış ve güneş'in dünya'dan daha büyük bir cisim olduğunu da belirtmiştir.
  
  düzeltme: mr postaci yaşadığı yer bilgisi için uyardı, düzeltmeyi ekliyorum: "sisamda yaşamıyor, sadece doğduğu yer orası. iskenderiye'de öldüğü düşünülüyor hatta. büyük ihtimalle mısır, yunan anakarası veya sicilya'da yaşadı hayatının büyük kısmını"
• (bkz: hipparkhos)
• güneş merkezli evren modelini ilk ortaya atan astronomdur.ama antik yunan düşünürlerinin ekseriyeti gibi o da pek bilinmez.insanların çoğu güneş merkezli evren modelini 16. asırda kopernik diye birinin çıkıp damdan düşer gibi ortaya attığını düşünür.oysa dünya'nın değilde güneş'in merkez olabileceği fikri aristarkhos'tan kopernik'e kadar her nesilde birkaç kez ortaya atılmıştır.aristarkhos ay'daki gece-gündüz çizgisinin eğriliğini inceleyerek güneş'in çapının dünya'dan 7 kat büyük olduğunu hesaplamıştır(gerçekte 100 küsur).hesap hatalı olsada nitel olarak doğrudur.o da bundan hareketle güneş'in merkez olduğunu savunmuştur ama kimseyi ikna edememiştir.bunun nedeni de ''madem dünya dönüyorsa neden zıpladığımızda aynı yere düşüyoruz?'' sorusuna cevap verememesidir.o dönemde eratosthenes dünya'nın yarıçapını aşağı yukarı hesapladığı için dünya'nın dönüş hızı kolaylıkla hesaplanabiliyordu.yunanistan enlemi için dünya saniyede 350 metre hızla dönüyordu.tabii o dönemin aydınları böyle bir hızın hissedilmemesinin mümkün olmadığını, kuşların uçarken neden dünya'dan geri kalmadığını da sordular.o dönemde ne görelilik ne de eylemsizlik bilindiği için bu sorulara doyurucu cevaplar veremedi aristarkhos.
  galileo göreliliği öncesinde aristotalesçiler seyreden bir gemide tavandan bir çivi düştüğünde çivinin daha geriye düşeceğini çünkü çivinin gemiden ayrıldığını düşünürlerdi.aynı mantıkla yaklaştıkları için zıpladıklarında dünyanın daha gerisine düşeceklerini düşünüyorlardı.bu işin görelilik tarafı.
  dünya sabit hızla döndüğü için hızın hissedilmemesi de normal bu da eylemsizlik tarafı. dönemin aristotalesçi entelektüel çetesi aristarkhos'la çok dalga geçmişlerdi.zaten o da bunlara dayanayıp biliminizede sizede şeklinde kadir inanırvari(atom fiziğinede profesörlüğünede lanet olsun:))biçimde bilimi bırakmış zamanının ötesindeki insanlar listesinde yerini almıştır.
• bizim evrenin merkezinde yaşayan özel varlıklar değil, yalnızca sıradan varlıklar olduğumuza dair devrimci düşüncenin sahibi mö 310-230 yılları arasında yaşamış ionya'nın son bilim insanlarından biri.
  sy tutulmasından yola çıkarak güneşin dünyadan daha büyük olması gerektiği sonucuna varmış, dünyanın güneş sisteminin merkezinde değil, güneşin etrafında dönen gezegenlerden biri olduğunu savunan ilk bilimadamı olmuştur. dünyanın yalnızca diğer gezegenlerden biri olduğunu fark ettikten sonra, güneşin de sıradan olduğundan şüphelenerek, yıldızlarında uzak güneşler olduklarına inanmıştır. ^*
• mö 310 ile mö 230 yılları arasında yaşamış yunan astronom ve matematikçi. sisam adasında doğdu. evrenin merkezine dünyayı değil de güneşi koyan günmerkezlilik inanışının bilinen ilk savunucularındandı. pisagordan ve filolaos'dan etkilendi. her ikisi de güneşi merkeze koymalarına rağmen, gezegenlerin diziliş sırası açısından filolaos'dan farklı görüşlerde oldu. onun astronomik fikirleri 1800 yıl boyunca geçerliliğini sürdüren aristo ve batlamyus'un yermerkezli teorileri karşısında rağbet görmedi ta ki kopernik, kepler ve newton'un buluşlarına kadar. aydaki aristarkus krateri'ne onun adı verilmiştir.
• agora filminde düşüncelerinden çokça bahsedilen astronom.
• günmerkezlilik akımının ilk temsilcisi olan ve kendisinden binlerce yıl sonra doğacak olan kopernik'in düşüncelerinin temelini oluşturan fikirleri ortaya atmış eski yunanlı gökbilimci kişilik. yaşadığı dönemde stoacılar tarafından bu akımı başlattığı için dinsizlik ile suçlanmıştır.
  
  zira stoacıların fikrine göre dünya güneşin etrafında dönüyor olsaydı insanlar olarak bunu hissetmemiz gerekirdi.
• antik yunan felfesefesi, evreni dünya merkezli olarak algılıyordu. güneş merkezli teorinin tarihteki ilk kayıtlı savunucusu m.ö. 310 - m.ö. 230 yıllarında yaşamış olan samoslu aristharkos'tur. aristoteles ve ptolemaios'un dünya merkezli evren teorisinin geçerli olduğu tarihlerde ciddiye alınmayan aristharkos'un teorisi, yaklaşık 2000 yıl sonra kopernik sayesinde doğrulanmıştır.
  dante alighieri de ilahi komedya'sında, evreni ptolemaios'un görüşüne göre tasarlar. dante'ye göre dünya evrenin merkezidir ve dönmez, olduğu yerde durur. ay, merkür, venüs, güneş, mars, jüpiter, satürn dünyanın çevresinde, iç içe geçmiş yedi gök içerisinde döner. yedinci gökten sonra yer alan sekizinci gökte ise sabit yıldızlar vardır. dokuzuncu katta ise gezegengenlerin dönmesini sağlayan ilk devindirici bulunmaktadır. onuncu kat tanrı'nın sevgili kullarının bulunduğu göğün en yüksek katıdır.