amper kanunu

• sadece simetrik durumlarda statik magnetik alani bulmanizi saglayan yasa. daha karisik durumlar icin biot-savart kanununu kullanarak magnetik alani hesaplamak gerekir ki kendisi ampere yasasina gore uygulamasi daha sancili olan bir kanunumuzdur
• kendisinin kuvvet yasası, manyetik alan içerisinde akım taşıyan belli uzunlukta bir tel için şöyle verilir:
  
  f=(b x i) . l
  
  der ki; içerisinden akım akan bir tele, manyetik alan içerisindeyken bir kuvvet etki eder.
  
  not: sağ el kuralında baş parmağın akımın, işaret parmağının manyetik alanın ve orta parmağın da kuvvetin yönünü temsil ettiği unutulmamalıdır.
• düz iletken bir telden sabit akım akıttığımızda telin etrafında sabit manyetik alan oluşur. eğer alternatif akım akıtırsak manyetik alan da alternate eder.
  
  işte bu fiziksel olayı açıklayan yasadır. daha doğrusu akım ile manyetik alan arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. yoksa tam olarak açıkladığını söylemek hata olur aslında. en azından kuantum mekaniğine bulaşmadan hareket halindeki elektronların nasıl olup da manyetik alan oluşturduğunu açıklamak mümkün olamaz.
  
  integral formundaki denklemini de yazarsak:
  
  çizgisel_integral(h.dl) = toplam(i(t))
  
  ampere kanununun bir de ekürisi vardır:
  
  (bkz: faraday indüksiyon kanunu)
• elektrik akımı ile bu akımın oluşturduğu manyetik alanı ilişkilendiren meşhur maxwell denklemlerinden biri. james clerk maxwell, displacement current denen hedeyi ortaya koyup kanunu editlemek suretiyle amper kanununa son halini vermiştir.
• bir telin içinden akım geçmiyorsa pusulanın iğnesi dünyanın çevresindeki manyetik alana (kuzey kutbuna) doğru gösterir, ama telde akım var ise iğne çembere teğet geçecek şekilde akımın oluşturmuş olduğu manyetik alanı gösterecektir. oluşan manyetik alanın büyüklüğü tele dik olan bir düzlemde ve merkezi tel üzerindeki bir çemberin herhangi bir noktasında eşittir, değişmez. sabit akım kullanmamız nedeniyle gauss yasasındaki simetrik olan yük dağılımlarının oluşturduğu elektrik alanına benzer.