alacahöyük

• çorum'un 45 km. güneyinde, alaca ilçesi'nin 17 km. kuzeybatısında yer almakta olan, boğazköy'e 34, ankara'ya ise 210 km. uzaklıktaki alacahöyük köyü yerleşim alanı içerisinde olan turistik yer. bilim alemine ilk kez 1835 yılında w.c. hamilton tarafından tanıtılmıştir.
• büyük beklentilerle gidilmemesi gereken ama yine de görülesi tarihi yerleşim bölgesi. gidilince açık havada görülecek çok şey olsa da nisbeten küçük bir müzesi vardır (ankarada daha çok materyal görürsünüz alacahöyükten çıkma). beş altı sene önce yakınlarındaki bir köyle birleşerek belde oldu. belki bi nebze düzelmiştir müzenin ve kazıların hali.
  
  yollardaki tavuklara ve kazlara dikkat etmenizi öneririm. çünkü araba gelince çekilmek gibi bir alışkanlıkları yoktur.
  
  gitmişken hattuşaşı gezmeden gelmeyin derim. ya da hattuşaşı gezmeye gitmişken biraz daha yolu göze alıp alacahöyüğe bir uğrayın. ankaraya taş çatlasa 2,5 saatlik yoldadır.
• bu höyükte 4 kültür evresi ve 14 yerleşim ve yapı katı saptanmıştır. en eski kültür evresi mö:3500 - mö:3000 yılları arasındaki bakır çağı'nı (kalkolitik) ikinci kültür evresi mö : 3000 -mö : 2000 yılları arasındaki erken tunç çağı'nı, üçüncü kültür evresi mö:2000 - mö:1200 yılları arasındaki hitit uygarlığı dönemini, dördüncü kültür evresi ise, mö:1200 yıllarından başlayarak frig, roma, bizans, selçuklu ve osmanlı dönemlerini kapsar.
• muhtemelen hitit imparatorluk çağında inşa edilmiş ve alacahöyük halkı tarafından hala sulama amaçlı kullanılan baraj en önemli yapılarındandır.
• gün itibari ile öğrendiğim 2010 mayıs tarihine kadar ilgili müzenin tadilatta olacağıdır. o yüzden dışarıdaki iki sfenskten oluşan sfenskli kapı ve bildiğiniz yapı temelleri haricinde görebileceğiniz bir şey yok.
  aynı tadilat durumu hattuşa'da da geçerli olduğu için seneye bahara gitmenizi tavsiye ederim.
  ancak yörenin insanları için fantastik ve harika diyebilirim.
  gidin tanışın.
• müzesi tadilttan çıkmış, ankara yönünden merkezine çok da güzel bir yol yapılmış. alaca yoluna sapmadan dümdüz ilerleyin birkaç km sonra höyük'ün girişine geleceksiniz. modern bir müzeye sahip turist sayısı artmış özellikle üzeri camla kaplanmış kral mezarları oldukça etkileyici kazılar sürmekte.
• http://www.ntvmsnbc.com/id/25397308
• çorum'da bulunan antik yerlesim merkezi.
• cumhuriyetimizin ilk resmi arkeolojik kazısının yapıldığı ve atatürk'ün çok önem verdiği tarihi mekandır.
  
  --- spoiler ---
  
  cumhuriyet'in ilk kazısı: alacahöyük
  çorum alacahöyük'teki kazı, 1935'te mustafa kemal'in emri üzerine başlamış... hitit güneşi ile ün yapan ve tarihi 7 bin yılı aşan bölgenin ancak 10'da biri kazılabilmiş.
  mustafa kemal atatürk'ün, 1935'te direktifi ve türkiye'nin ilk kadın tarih profesörlerinden afet inan'a verdiği 3 bin lira ile başlayan bir kazı alacahöyük... yani cumhuriyet tarihinin ilk kazısı... ankara üniversitesi'nden prof. dr. aykut çınaroğlu, 1996'dan bu yana kazıya başkanlık yapıyor. hitit uygarlığının ve sanatının simgesi "hitit güneşi" ile de tanınan alacahöyük'teki kazıları aykut hoca anlatıyor: "burası 1834 yılında bir ingiliz bilim adamı tarafından keşfediliyor ve tanıtılıyor. bilim dünyası gözünü buraya dikiyor. sfenkslerin açıkta olması buranın keşfini kolaylaştırıyor. 1935'te atatürk, alacahöyük'teki kazılara yeniden başlama emrini veriyor. kazılar başladıktan 15 gün sonra hitit mezarları ortaya çıkıyor. bunun üzerine atatürk'ün emri ile köy taşınıyor ve kazılar köyün boşalttığı alanda devam ediyor. 1940'a kadar 13 kral mezarı bulunuyor. 1940'tan sonra türk tarih kurumu, buraya ayrılan bütçeyi azaltıyor. kazılar duraksıyor. 1983'e kadar ağır aksak ilerliyor kazılar ve o tarihten 1996'ya kadar duruyor." aykut çınaroğlu, ankara üniversitesi'nin desteği ile yeniden canlandırılan çalışmalarla, çevre duvarlarının ve büyük bir maden atölyesinin açığa çıkartıldığını, 6 büyük fırın ve kıtlık dönemlerinde kullanılmak üzere yapılan 3 tahıl deposu bulunduğunu söylüyor. bölgenin 10'da birinin ancak kazılabildiğini aktaran çınaroğlu, "tarihi 7 bin yıl öncesine dayanan bir yer burası. 14 şehir üst üste yatıyor. 11'inci şehre kadar inildi. şehir 85 dönümlük bir arazi üzerine kurulu. hitit dünyası aydınlatıldı ama öncesine ait bilgiler çok az. bilim âleminin beklentisi, eski tunç çağı'nı aydınlatmak" diyor.
  
  3 bin 250 yıllık baraj...
  alacahöyük'te 2004 yılında yapılan çalışmalarla yeniden ortaya çıkartılan 3 bin 250 yıllık baraj da, dünyanın büyük ilgisini çekiyor. aykut çınaroğlu, 6 yıldır çevre köylerin sulama için faydalandığı bu barajla ilgili şu bilgeleri aktarıyor: "dünyada 3 bin 250 sene önce çok büyük bir kıtlık oluyor. barajsız yaşanmayacağı anlaşılıyor ve buraya hitit kralı tuthaliya tarafından 13 baraj yaptırılıyor. bu barajlardan biri bulunabildi. hititçe kitabeden, bu barajın tanrıça hepat adına yapıldığı anlaşıldı. baraj bölgesinde anadolu'nun en eski yakutunu bulduk. bugünkü baraj teknolojisinin aynısı ile yapılmış."
  
  --- spoiler ---
• antik kent.
  
  müze ve açık hava gezi alanından oluşuyor. kazıda bulunan eserlerin çoğu ankara'da olduğu için kendi müzesi çok etkili değil.
  
  açık alan en azından sapinuva gibi değil ve koruma altına alınmış. bakımı yapılıyor ve ücretli giriş yapılmış. girişin yanında "arinna hittit pınarı-stres giderici su" diye bir çeşme var. suyun tadı güzel içiliyor.
  
  ancak bilgilendirme notları çok az. evet gördüğünüz şeyin bir fincan ya da mezar olduğunu anlıyorsunuz ama "nedir, kime aittir, ne amaçla kullanılmış" gibi daha ayrıntılı bilgiler yazılmalı.
  
  açık alan içinde de bir takım çukurlar, yapılar var ama bunlar zamanında ne imiş bilmeden dolanıyorsunuz. bir rehber ya da kulaklıklı bilgilendirici olsa çok daha etkili bir mekan olabilir.
  
  yozgat'a 72 km uzaklıkta.