aileron

• uçaklarda yana yatmayı sağlayan ve kuyruk kısmında bulunan yatay kanatçıklar
• ucaklarda yana yatmayi saglayan genelde kanatlarin uc kisimlarinda bulunan kanatciklar, boeing 737 lerde kuyruk kisminda da vardir.
• ucaklarda saga veya sola yatmayi saglayan kanatlarinin arkasinda ki kanatciklardir. yaw hareketini ise arka kanattaki rudder saglar.
• ucagin gövde ekseni etrafinda dönmesini saglayan ki, gavurlar buna 'rolling' demektedir, 'yaw' degil, kanatlarin uc kisminda, firar kenarlarinda olan, hareketli kanatciklardir. dönme icin gerekli momenti saglayabilmeleri icin, farkli miktarlarda ve/veya yönlerde(asagi yukari) hareket ederler. türkcesi de 'yalpa kanatcigi' dir.
• (bkz: aliye rona)
• uçağın daha kolay ve hızlı dönmesini sağlayan kanat uçlarındaki hareketli parçalar. kanatlara göre zıt simetri ile çalışır.
• türkçeye yatırgaç diye çevrilebilir.
  
  http://img511.imageshack.us/…264/aileronrollqz3.gif
• wiki resmi
• uçaklarda kanatların arka kısımlarında yer alan uçuş kontrol yüzeyidir. birbirlerine zıt doğrultuda çalışırlar. mesela pilot uçağı sağa yatırmak istediği zaman lövyeyi sağa yatırır. bunun üzerine sağdaki aileron yukarı kalkar soldaki aileron aşağı iner. yukarı kalkan aileron o kanadın kanadın üst kısmındaki hava akış hızını azaltır dolayısıyla o kanatdaki kaldırma kuvveti azalır (bernoulli prensibi) ve kanat aşağı iner. aynı mantıkla diğer kanatta da kaldırma kuvveti artar ve o kanat yukarı hareket eder ve roll hareketi gerçekleşmiş olur. aileron aynı zamanda uçağın dikey eksende yatış yönüne zıt yönde dönmesine sebep olur (adverse yaw). pilot ise bu ikincil etkiyi dengelemek için rudder ı kullanır.
• yüksek hızlı uçaklarda kanadın hem iç tarafında hem de dış tarafında bulunabilen ayrodinamik kontrol yüzeyleridir. düşük hızlarda dış aileronlar kullanılırlen yüksek hızlarda iç aileronlar kullanılır. bunun nedeni yüksek hızlarda çok küçük kontrol yüzeyleri dahi büyük yükler oluşturabilmekte, bu yükler de kanadın gövdeye olan bağlantısından uzaklaştıkça daha büyük momentlere ve yapısal sorunlara neden olabilmektedir.