• tosun paşa filminde esinlenilen hakiki tosun paşa. ahmet tosun paşa kavalalı mehmet ali paşa'nın oğlu ibrahim paşa'nın da ağabeyidir. özellikle hicaz'da çıkan vahabi ayaklanmalarını sert müdaheler ile bastırıp mekke'yi geri aldığından toplumda namı artmış, dönemin bazı aşıkları tarafından adına destanlar yazılmıştır.
    netekim bu kadar kuvvetli olan tosun, bir salgın hastalık sonucu cennetmekan olmuştur.
  • 1813'te mekke'yi isyancilardan kurtardiktan sonra asik esrari'nin vehhabi destanina konu olan kisi.

    bildigimiz tosun pasa bu.
  • 2.mahmud vahhabilik faaliyetleri ile baş edemeyince hadiseyi kavalalı mehmet ali paşaya havale eder. o da canıma minnet diyerek kabul eder. çünkü mısır ile haz ticaretinde kaybedeb taraftır. yağma gırla gitmektedir. kavalalı da işi, oğlu tosun paşa'ya verir. daha 16 yaşındadır. yanına en güvendiği generallerden olan bonapart ahmet ağayı verir. mısır çöllerinde yapılan çarpışmalar netice vermez. başarısız olurlar.
    yapılan seferlerden cidde mekke gibi şehirler işgal edilir. harekatın asker kayıplarına karşı getirisi denebilir.
  • hızlı yaşayıp hızlı ölmüş; bütün ömrü topu topu 22 yılcık.

    gencölmüş* ama 17 gibi daha çocuk sayılabilecek bir yaşta imparatorluğun en mühim toprağına padişah tarafından vali olarak atanması gibi bir başarısı var. başarı mı? aslında...baba torpili desek?! çünkü babası, gelmiş geçmiş en kudretli mısır valisi kavalalı mehmet ali paşa. abisi kavalalı ibrahim paşa, kardeşi ise ismail paşa. gerçi babası ne vali ne de paşa. bir şekilde mısır'a kapağı atıp ve mısır'ın gerçek valisini kaçırtıp kendini vali ve paşa ilan eden bir deli.

    padişah da dahil olmak üzere osmanlı devlet ricali, kavalalı mehmet ali paşa'dan hiç hazzetmese ve türlü yollarla azletmeye çalışsa da kavalalı bir şekilde koltuğunu korur ki kendisini vali ilan ettikten 7 yıl sonra 17 yaşındaki ergen oğlu tosun'un cidde valiliğine atanması, aslında oğlundan ziyade kendisinin mısır'daki iktidarının bab-ı ali tarafından meşru görüldüğünün bir tezahürü sayılır. o yüzden bu atamaya oğlundan ziyade asıl kendisini sevinmiş olsa gerek.

    oğlunun valilik hilat'ı giymesi onuruna mart 1811'de kahire'de düzenlediği töreni de kendi lehine kullanmış mehmet ali paşa ve oğlunun bu mutlu gününde mısır tarihindeki en büyük katliamlardan birini tertip edip ülkedeki bütün memlûkları yok etmiş. (bkz: 1811 kahire kale katliamı)

    ahmet tosun paşa'nın babasının gölgesinden çıkıp kendisini varettiği dönem, cidde valiliği sırasında vahhabilere yönelik giriştiği temizlik harekatı olmuş ki bu sayede hicaz'ın güvenlik altına alınması hem istanbul'u hem de babasını çok memnun etmiş. nitekim tosun paşa adına destanlar yakılıp şiirler söylenmiş. kahramanlığının tadını tam da çıkaramadan ve sonrasında alacağı kimbilir ne mühim görevleri göremeden 1816'da hastalanıp ölmüş. babasının ölmesine ise daha 33 yıl vardır.

    tosun paşa'nın genç yaştaki bu trajik ölümüne ve onca kahramanlıklarına rağmen tarihin ironisi olsa gerek hatırlanma şekli şu:
    hakiki tosun paşa: tosun paşam.. sizce bu daverin gözü biraz yükseklerde mi ?
    tosun paşa: yoo gözleri son derece normal.

    (bkz: yaran tosun paşa replikleri)
hesabın var mı? giriş yap