• bulgaristanda doğmuş, gençlik yıllarında istanbula gelmiştir.
    kavaid i türkiye, belagat i osmaniye adlı eserleri vardır.
  • ilber ortaylı'ya göre medresenin son gülü.
  • 1822-1895 tarihleri arasında yaşadığını okumakta olduğum mecelle nin 99 maddesi isimli kitaptan öğrendiğim adam. soyut hukuk bilgisi çok iyi olsa gerek ki mecelleyi hazırlayan beyintakımından. napolyon kodlarıyla, alman kanunlarıyla yarışacak bir kanun hazırlamış ki etkisi bugünlere kadar sürmüş.
  • ahmet cevdet paşa (1823-1895), 19. yüzyıl türkiye'sinin önde gelen bilim ve devlet adamlarındandır. asıl adı ahmed'dir ve cevdet mahlâsını, istanbul'da öğrenim gördüğü sırada şâir süleyman fehim efendi'den almıştır.
    1839 yılı başlarında, büyükbabası tarafından tahsil görmesi için istanbul'a gönderilmiş olan ahmed cevdet paşa, burada kısa sürede kendini göstermiş ve devrin önemli bilim adamları olan hâfız seyyid efendi, doyranlı mehmed efendi, vidinli mustafa efendi, kara halil efendi ve birgivi hoca şakir efendi'den nakli ilimleri, miralay nûri bey ve müneccimbaşı osman sâbit efendi'den de hesap, cebir ve hendese gibi akli ilimleri tahsil etmiştir.
    ahmed cevdet paşa'nın bilim tarihi açısından önemli olan yapıtı "takvimü'l-edvâr" (dönemlerin takvimi, 1870) adını taşır. bu yapıtında ahmed cevdet paşa, şemsi ve hicri takvim ilkelerini temele alan yeni bir takvim önerisinde bulunmuştur. eser iki amaçla kaleme alınmıştır: birincisi, yazarın kendi deyimi ile "lisân-ı türki ilim lisânı olamaz diyenlere lisânımızın her şeye kâbil olduğunu ve bu lisân ile her fenden güzel eserler yazılabileceğini" göstermek, ikincisi ise yeni bir takvim önermektir.
    bu yapıttan anladığımız kadarıyla, osmanlı devleti'nin başlangıç dönemlerinde seneleri kameri, ayları şemsi olan bir takvim kullanılmış ve maaşlı askerlerin maaşlarına karşılık gelen gelirler ise kameri aylar itibariyle toplanmıştır. ancak bu durum hazinede bir takım zorluklar ortaya çıkartmış ve hazine açık vermeye başlamıştır.
    bu ve buna benzer nedenlerle, ahmed cevdet paşa başkanlığında, müneccimbaşı tâhir efendi, divân-ı ahkâm-ı adliyye âzâsından vartan bey, mekteb-i harbiyye-i şâhâne hocalarından miralay vidinli tevfik bey, rassâd kombari ve divân-ı ahkâm-ı adliyye memurlarında şehbazyan efendi'den oluşan bir komisyon kurulmuş ve bu komisyonun ulaştığı sonuçlar bir mazbata ile sadrazama sunulmuştur. ancak bu öneri her nedense uygulamaya konulmamıştır. işte, bu komisyon tarafından önerilen takvimin esaslarını, ahmed cevdet paşa tarafından takvimü'l-edvâr'da anlatılmıştır.
    ahmed cevdet paşa'nın önerdiği takvim aslında, şimdiye kadar yapılan takvimler içerisinde en duyarlısı olan ömer hayyam'ın isfahan gözlemevi'nde tertip ettiği celâli takvimi'nden başka bir şey değildir. yukarıda da belirtilmiş olduğu gibi, bu yapıtın en önemli yönlerinden birisi, türkçe yazılmış olmasıdır.
    ahmed cevdet paşa'nın türkçe'nin bilim dili haline gelmesine büyük önem verdiği ve bunu gerçekleştirmeye çalıştığı görülmektedir. ona göre, osmanlı lisânının aslı türkçedir; fakat farsça ve arapçadan pek çok kelime alındığı için, üç dilden oluşan bir dil haline gelmiştir. osmanlıca yalınlaştırılmalı, eserler açık bir dille yazılmalı, yeni terimler bulunmalıdır.

    kaynak: http://www.kimkimdir.gen.tr/
  • müthiş önemli bir tarihsel figür. bu adam benim için tüm osmanlı aydınları arasında apayrı bir yere sahiptir. türkiye diyanet vakfı yayınları'ndan çıkan ahmet cevdet paşa: vefatının 100. yılına armağan diye bir eser vardır. güzeldir, okuyunuz. işbu eserden hareketle size bir kaç fragman sunalım:

    - ibn-i haldun'un mukaddime sini ilk kez türkçe'ye çeviren kişidir.

    - mecelle yi tanzim edenlerin başındadır.

    - ilk türkçe mantık kitabının yazarıdır

    - ilk osmanlı gramerinin yazarıdır.

    - "hazreti ademden ikinci murat'a peygamberler ve padişahlar tarihi" üzerine yazmıştır.

    - ona göre osmanlı devleti askeri bir devlettir.

    - ona göre devletleri yönlendiren esas unsur menfaattir.

    - ona göre reformdan uzak kalmak allah'a mahsustur.

    - ona göre osmanlı'da çöküşün nedeni ilimde gerilemedir.

    - birçok farklı vilayette valilik yapmıştır.

    - güney'deki göçebe aşiretlerin yerleşimi için projeler geliştirmiştir.

    - kızı fatma aliye hanım dır.

    - eşine aşk şiirleri yazan bir romantiktir.
  • tanzimat döneminde, imparatorluğun adalet bakanı olduğu dönemde, kaleme aldığı belge ile ; hukuk sisteminin güvenilirliğini sorgulamış ve uygulanması gereken hukukun nasıl olması gerektigine dair beyanatlarda bulunmuş, bunları uygulamaya geçirmiştir. bu uygulamaya göre, halkın hukuka olan güveni sağlanmalı ve korunmalıdır. bunun için de hukukun, kamuoyunun guvenini kazanacak bir eşitlik ilklesine dayandırılması gerekir. ayrıca halkın hakimlere karşı güven oluşturabilmesi için, önce hakimlerin öz güvencesi sağlanmalıdır. hakimler, hiçbir etki ve baskı altında kalmadan hüküm verebilmelidir. bu nedenle , hakimler, herhangi bir başka suçtan yargılanıyor olmaklari sürece azledilemezler. boylelikle mahkemeler serbest kalacak ve hüküm verirken bağımsız olacaktır.

    ahmet cevdet paşa'nın düşünce ve eylemleri ziya paşa ile de bir çok noktada paralellik gösterir.
  • alevilik ve marksizmi mazdekizme dayandırır. islamcıların idol şahsiyetlerindendir. torunu rahibe olmuştur.
  • günümüzde islamcılar olarak tasnif edilen kesimin idolü sayılamayacak mühim bir şahsiyettir. zira siyasi islamcılar olarak adlandırılan kimseler günümüzde, her bir cemaatin kendi içinde kendi hukukunu uygulayabileceği "çok hukuklu" bir adalet sistemini savunup, bu hususu en temel taleplerinden ve vaadlerinden biri olarak ön plana çıkarırken, ahmet cevdet paşa, en büyük eseri olan mecelle ile farklı hukukların uygulanageldiği osmanlı'da, değişik cemaatlerin tek bir hukuk kodifikasyonuna tabi olması adına ilk ve çok büyük bir adımın atılmasına vesile olmuştur. mecelle'yi tek başına tanzim etmemiş olsa da hazırlanmasında en büyük emeği zatı muhteremin verdiği izahtan varestedir.

    tekrar günümüz siyasi islamcılarına dönecek olursak; gelenek adına ne varsa içeriğini anlayıp kavramadan, kritiğini yapmadan, onları sloganlaştırıp "çağdaş" karşısında ululayıp takdis etmek şeklinde gösterdikleri tepkisel tavrı, ahmet cevdet paşa'nın sahsına da teşmil etmişlerdir denebilir, eğer paşayı idolü olarak gören gösterenleri varsa. ayrıca mutlaka bu genellemenin de istisnaları vardır.

    diğer taraftan, sürekli anayasaların yenilendiği, yenilenmiş anayasaların dahi toplumun anlayış ve kavrayışına uymayıp "emanet" durduğu, temel kanunların bile açılan paketlerle ve "reform" adında düzeltmelerle sürekli dalgalanmaya bırakıldığı günümüz türkiyesinde, ahmet cevdet paşa'nın "siyasi islamcılar" dışındaki kesimlerce de incelenip kavranması ve gerekli kritiğe tabi tutularak faydalanılması pek çok fayda sağlayacaktır.

    ahmet cevdet paşa ile çağdaş siyasi islamcıların hukuk konusundaki benzer ve farklı tavırlarının güncel bir mukayesesi için (bkz: medine'den lozan'a)
  • peygamberlerin hayatını anlattığı kısas-ı enbiya isimli iki ciltlik kitabı 1990'lı yılların bir ramazan ayında yanılmıyorsam meydan gazetesi tarafından 30 kupona verilmişti. yaz tatilinde kitabı baştan sona okuyunca dedem tarafından bisikletle ödüllendirilmiştim. (bkz: bu da böyle bir anımdır)
hesabın var mı? giriş yap