agathon

• ideler idesi^*.
• antik yunanda atinanın en önemli trajedi yazarı.fakat günümüze hiç yazılı eseri ulaşmamıştır.
• internet ortamlarına dahil olduğum 1998 yılından beri kullandığım nick'im. ancak ekşi sözlük'e kayıt olurken kullanıldığı için alamadım.
  gerçek anlamı platon'un ideler dünyasında en yüce ve hayatın amacı olan idesi.
• platonun felsefesinde, ahlaki iyiliğe ve bu çerçeve içinde en yüksek iyiye, en yüksek ideaya, tüm ideaların varlık nedeni olan iyi ideasına verilen addır.
• "yalnizca sunda tanri da eli kolu bagli kalir: yapilmis seyleri olmamis kilmak" diyen trajedi sairi.
• atinalı tragedya şairi. (mö. 445-400)
  ilk büyük başarısını oyunların sahnelendiği dionysos şenliği'nde kazanmış; bu başarısı platon'un şölen adlı diyaloğuna konu olmuştur. yazdıklarından günümüze ancak kırk kadar dize erişebilmiştir.
• "geçmişi tanrı bile değiştiremez" gibisinden zımba bir laf etmek suretiyle, kaldırıp kaldıramayacağı merak edilen o taşı o tanrının götüne sokan atinalı.
  
  .
• iyilik...
  
  antikçağ yunan felsefesinin ünlü düşünürü platon'un ide'ler evreni, ide'lerin aşağıdan yukarıya ve daha az yetkininden daha yetkinine doğru yükselmesiyle meydana gelir. genellik ve güçlülük bakımlarından yükselen bu ide'lerin en tepesinde ide'lerin ide'si agathon (os. hayır, fr. bien) vardır. agathon, en genel, en güçlü ve bütün sistemi yöneten baş ide'dir, bir çeşit tanrı'dır. nasıl ki nesneler ancak ide'lerle varlaşıyorlarsa, öteki bütün ide'ler de ancak bu baş ide'yle varlaşırlar. bununla beraber platon, yapıtlarında, evrenin düzenleyicisi (tr. epitken, yu. demiourgos) olan bir tanrı (theos)'nın da ayrıca sözünü etmektedir. ancak yorumcular, bunun çoktanrıcılığa karşı çıkmamak kaygısından doğduğunu, gerçekte iyi'nin ide'siyle tanrı kavramının bir ve aynı şey olduğunu ileri sürmektkedirler.
  
  nitekim ortaçağın patristik döneminin platoncu kilise babaları, hıristiyanlığın düşünsel temelini platon'un bu düşüncesine oturtmuşlardır. tanrı, en yüksek iyilik'tir... tanrı-iyilik düşüncesi anaksagoras'dan gelir. platon'dan geçerek alman düşünürü leibniz'e doğru yol alır. platon, bu bakımdan anaksagoras'ı tamamlamış sayılabilir. ilk karmakarışıklığı (yu. khaos) biçimlendirerek evreni (yu. kosmos) meydana getiren düşünce (nous)'yse, bu düşünce'nin en yetkin bir düşünce olan iyilik düşüncesi olduğu belirtilmeliydi. platon'un yaptığı da budur. yüzyıllarca sonra da leibniz, tanrı-iyilik'nin, sayısız evrenler arasında en yetkinini seçmekle gerçekleştiğini belirtecektir.
• (iö 445-400). tragedya yarışması kazanma biçimindeki ilk başarısı iö 416'da. bu yapıtın ne adını biliyoruz, ne geriye izi kalmış. başka yapıtları da korunmamış. agathon o zamanlar genç ve yakışıklı, euripides'in dostu, sofist gorgias'ın öğrencisiymiş. atina gelenekleri uyarınca ilk birinciliğinden sonra kurbanlar kesmiş, şenlik yapmış. ayrıca bir ara makedonyalı arkhelaos'un çağrısıyla makedonya sarayına gitmiş. bir de adının yunancadaki anlamı "iyilerin" demekmiş. azra erhat symposion'un dipnotlarından bildiriyor.
  
  ben birçok bakımdan phaidros'la beraberim, ama şunu kabul edemem: sevgi kronos'tan, iapetos'tan daha yaşlı olamaz." eflatun - symposion (agathon'un ağzından) [iapethos^* atlas, prometheus ve epimetheus'un babası olan titandır.]
  
  "şölen'de^* de bu demeç vardır belki: bir çözümleyimcinin, sokrates'in önünde, alkibiades'in seslendiği ve arzuladığı agathon olabilir. (...) biri için olmayınca hiç kimse aşktan sözetme isteği duymaz." roland barthes - fragments d'un discours amoureux
  
  ilkçağ dedikodularına göre pausanias ile agathon birbirlerini severlermiş. belki arkhelaos'un sarayına pausanias ile birlikte gitmişler.
  
  (bkz: gorgias/@ibisile)
  (bkz: kharmides)
• iyi anlamına gelen eski yunanca sözcük.