• 1905 deneyiminin gosterdigi baska bir gerceklik de sovyet denilen yerel meclislerin kontrolu kisa surede ele almis ve yore halkini etkin bicimde orgutlemis olmalaridir. bu, gelecekte izlenecek stratejiye de isik tutmustur ve nitekim 1917'de dananin kuyrugu daha deneyimli, daha orgutlu bir kitle tarafindan koparilmistir.
  • meşrutiyetçi ve demokrat burjuvalarca yönetilen ve çoğu gerici nitelikte reformlarla yetinebilecek bir devrim olduğu söylenir.marksistlerin etkin olarak katıldığı bir devrim hareketidir. marksistlerin katılma amacı burjuva demokratik devrimi aşamasında devrimiomuzlayıp ve hareketi sosyalist devrime dönüştürmektir.
    ayrıca komün'den sonra proletaryanın en büyük hareketi. (bkz: lenin)
  • lenin 1905 devriminin önemini şu sözlerle açıklamıştı 1905 genel provası olmasaydı, ne 1917 şubat devrimi * nede 1917 ekim devrimi * gerçekleşmezdi...
  • ayaklanmaya katılan teğmen petr petroviç şmidt’in çar yönetimi tarafından idam edilmesi üzerine,osmanlı ordu ve donanmasından 28 subay ile 2-3 sivil, devrimi desteklediklerini ve idamı protesto ettiklerini şu mektup ile teğmen şmidt’in ailesine bildirmişlerdir :

    “büyük rus halkı son sözünü söylemelidir. bu söz,bütün dünyaya tehdit edici bir yankı halinde yayılacaktır. işitilmemiş bir cinayet işlenmiştir.
    yiğit teğmen petr petroviç şmidt şimdi idam edildi…teğmen şmidt’in sivastopol’da savaşçıların ölüleri üzerinde söylediği söz, onun her sözü gibi,imparatorluğun her köşesine yayılmıştır.
    büyük rus yoldaşı şmidt’i,onun bizim için değerli ölüsünü,rus halkıyla birlikte biz de selamlıyoruz. uğruna en seçkin vatandaşlarımızın öldüğü kutsal halk özgürlüğü için kanımızın son damlasına kadar savaşacağımıza yemin ediyoruz. hep birlikte insanca yaşama hakkını elde etmek için rusya ‘da olup bitenleri bütün gayretlerimizle türk halkına anlatacağımıza yemin ediyoruz….teğmen şmidt kalplerimizde hiçbir zaman ölmeyecek,vatanı uğruna nasıl canını verdiği kuşaktan kuşağa anlatılacak.
    biz de rus halkının haykırışına katılıyoruz: kahrolsun ölüm cezası,yaşasın halkın özgürlüğü”

    kaynak : krasnıy arşiv (kızıl arşiv),1923,c ıx,s.52-54’den nakleden
    h.zafer kars-1908 devriminin halk dinamiği,kaynak yayınları,2.basım 1997,s.101-102
  • rus siyasi tarihinde başarısızlıkla sonuçlanan "devrim provası".

    --- spoiler ---
    1904 1905 rus japon savasi mağlubiyetinden sonra merkezi çarlık yönetiminin üstündeki meşrutiyet partilerinin baskısı arttı. etnik köken çeşitliliğine sahip esir milletler arasında milli uyanış bu baskıyı arttırdı. o sıralarda meşrutiyet partileri ikiye bölünmüştü; bolşevikler ve menşevikler. menşevikler ilmi bir siyaset kaygısına düşmüşken halkın gururunu okşayan ihtilalci bolşevikler daha hırslı hareket ediyordu. bu kargaşa sırasında bir anda patlak veren 1905 hareketi çarlık tarafından kanlı şekilde bastırıldı.
    --- spoiler ---

    kaynak:suyu arayan adam, şevket süreyya aydemir

    bastırıldı bastırılmasına ama bu olaylar ve hareketlenmeler halkın hafızasında hep sıcak kaldı. işçi sınıfındaki uyanış da cabası oldu!

    ayrıca kitaplarda bahsedildiği gibi 1917 bolşevik ihtilalinin de provası oldu. çünkü ihtilalci bolşevikler asıl kadrosunu bu provada kemikleştirmiş oldu. sonra ne mi oldu?

    (bkz: subat devrimi)

    daha sonra da (bkz: ekim devrimi)
  • unutulmayacak tarih 9 ocak 1905 - kanlı pazar 1904'te sahte bir isçi örgütü kurmuş olan papaz gapon adında bir provakator, rusya'nın en büyük sanayi kenti st.petersburg'un en büyük fabrikası olan putilov'da grevin başladığı 9 ocak 1905 günü, kendi örgütü aracılığıyla taleplerini çar'a duyurmak üzere, ellerinde çarın resimleri ve kilise'nin bayrakları ile 140 bin kadar isçiyi kışlık saray'a sessiz bir yürüyüş yapmaya ikna etti. provakasyonu fark eden bolşeviklerin uyarısı para etmeyince onlar da işçilerle birlikte yürümek zorunda kaldılar. üzerlerine ateş açıldı ve 5 binden fazla isçi yaşamını yitirdi. ayni gün aynı saatlerde moskova'nın kuzey batısında bugünkü adıyla ulitsa 1905 goda istasyonun olduğu yerde, aynı amaçla ayaklanan isçiler kremlin sarayına yürümek istedi. bolşevikler ile kanlı çatışmaya giren isçiler, yine bugünkü adıyla barikadnaya olan bölgede bolşeviklerin kurduğu barikat ile karsılaşarak büyük kayıp verdiler. üstlerine açılan ateşle 3 bin kişi yaşamını yitirdi. 1905 devrimini başlatan işte bu katliam oldu. 9 ocak 1905'teki bu işçi katliamı kanlı pazar diye bilindi ve her yıl anıldı.

    bu kanlı pazar anısına, bugünkü adıyla anılan ve 1972 de açılan ulitsa 1905 goda* istasyonu ve barikadnaya* istasyonu adı verildi.

    mimar pogrebnoy, sanatçı k.korolev'a ait. ana salon kırmızı mermerlerle kaplı. duvarlardaki frizler seramik üstüne bronz ve altın kaplama anıtlarla süslenmiştir.
  • https://www.youtube.com/watch?v=r3wjjwgvpdy
  • ekim 1917 devrimine kadar kullanılan jülyen takvimi yüzünden bir türlü tarihte anlaşılamamıştır.
    her iki takvim arasında 13-14 gün fark vardır. dolayısıyle jülyen takvimine göre 25 aralık 1904 miladi takvime göre 9 ocak 1905 pazar, tarihine tekamül eder.

    aynı şekilde oktyabrskaya revolyutsiya olarak bilinen ekim devrimi; 25 ekim 1917'de yaşanmışken, bugün bu tarih 7 kasım'a denk gelir ve günümüzde uzlaşma ve barışma günü olarak kutlanır.

    (bkz: kamuoyuna saygıyla duyurulur)
  • ascher, kısa rusya tarihi s. 190
    ----------
    yüzeysel bir bakışla devrimin başarısızlığı şaşırtıcıdır. daha önce hiçbir avrupa devriminde orta sınıf, sanayi proletaryası, köylüler ve ulusal azınlıklardan oluşan dört halk hareketi başı çekmemiştir. muhalefet bu kadar yaygın idiyse, hükümet nasıl ayakta kalabiliyordu? önemli bir sebep, muhalefetin çeşitli kesimlerinin birleşik bir güç olarak hareket etmemesi, eski düzene eşzamanlı saldırmamasıydı. muhalif grupların her biri az çok bağımsız hareket ediyor, bu da hükümet üzerindeki baskıyı azaltıyordu. çeşitli hareketler (işçiler, meslek grupları ve bazı sanayiciler) ekim 1905'te birleştiği zaman hükümetin uzun vadeli tavizler vermekten başka seçeneği kalmamıştı. fakat liberaller ile sosyalistler arasındaki, çatışmanın sadece bir kaynağını gösteren anlaşmazlıklar, uzun süreli bir işbirliği için fazla derindi. liberaller genellikle cumhuriyetten ya da sosyalizmden yana değildiler; ne de çarlığa karşı şiddet içeren mücadele yöntemlerini destekliyorlardı. radikaller 1905'in sonlarında silaha sarıldıklarında, karışıklık içinde olmasına rağmen ordu kentlerdeki ve kırsal kesimdeki ayaklanmaları bastıracak güvenilir bir araç olduğunu nihayet kanıtladı. son olarak 1906'da yabancı hükümetler önemli miktarda borç vererek çarlık rejimini güçlendirdiler."
    ----------
  • 1905 rus devrimi, 1917 bolşevik devriminin "kostümlü provası" olarak görülebilir. birçok akademisyene göre ekim devrimini anlamak için 1905 olaylarının tahlil edilmesi gerekir.
    1905 devrimi başarısızlıkla sonuçlanmasına ve ekim devriminin gölgesinde kalmasına rağmen, otokrasiye son verilmesi ve anayasal hükümetlerin oluşturulması talepleriyle ortaya çıkması açısından osmanlı, iran, çin hatta hindistan'da dahi yankı uyandırmıştır. devrimin hemen ardından iran ve çin'de anayasa ve meclis talepleri arttığı gibi 3 yıl sonra da osmanlı'da ıı. meşrutiyetin ilan edilmesi tesadüf değildir. nitekim troçki balkan savaşları kitabında ıı. meşrutiyet'in ilanını 1905 rus devriminin uyandırdığı en son yankı olarak nitelemiştir.
    sultan ıı. abdulhamid ise bu süreçte devrimin kendi saltanatı için çıkarabileceği tehlikelerin farkında olarak dönem boyunca olayları anlık diyebileceğimiz tarzda resmi ve gayrı resmi kaynaklardan takip etmiştir. jöntürk muhalefeti ise çeşitli yayın organlarında devrimin her safhasını kaleme alıp osmanlı'nın iç dinamikleriyle kıyaslamış, hemen her vasıtayı kullanarak 1905 devrimini sultan'ın "istibdadının" yıkılması için motivasyon olarak kullanmasını bilmiştir.
hesabın var mı? giriş yap