• osmanlıların küçük kaynarca antlaşmasıyla kaybettikleri toprakları geri almak amacıyla başlattıkları savaş.
    savaş ilk etapta osmanlı ile rusya arasında olsa da sonradan işler büyür. ingiltere ve fransa osmanlıyı üstü kapalı desteklerler. ancak avusturya direk olarak rusyaya yardım eder.
    rusların özi kalesini kuşatması ve avusturyanın galibiyetleriyle osmanlı zor duruma düşmüştür. bunun üzerine osmanlı isveç ve prusyadan destek istese de umduğunu bulamamıştır.
    ziştovi antlaşması ve yaş antlaşması ile osmanlılar yenilmiştir.
  • savaşın avusturya ayağı berabere bitmiştir. osmanlı ve avusturya yenişememiştir.
  • 1783'te rusya'nın kırım'ı ilhakı neticesinde meydana gelen savaştır. kırım'ı geri almak osmanlılar için önemlidir çünkü ilk defa müslümanların yaşadığı bir toprak parçası kaybedilmiştir.

    rusya, küçük kaynarca'dan beri rahat durmamış, antlaşmaya aykırı davranışlarda bulunmuş, kafkaslarda ve eflak boğdan voyvodoluklarında karışıklıklar çıkartmaya çalışmıştı. ingiltere de bütün bunları gerekçe göstererek osmanlı'yı savaş açması konusunda kışkırtıyordu. bunun sebebi ise ingiltere' nin akdeniz politikası gereği rusya ve avusturya gibi akdeniz'e yayılma hedefleri olan devletler karşısında, sömürgesi olan hindistan'a giden yolun güvenliği gereği, osmanlı devleti'nin toprak bütünlüğünü korumak istemesiydi. nitekim, savaşmaktan yana olan yusuf paşanın ı. abdulhamit'i ikna etmesi ile muharebe başlar. 1788 yılında rusya'nın müttefiki olarak avusturya da savaşa katılır.

    osmanlı, kuvvetlerinin büyük kısmını avusturya üzerine yollar, savaş eşit koşullar içerisinde devam eder bu cephede. ancak rusya, suvorov ve kutuzov gibi komutanların da etkisi ile durdurulamaz ve epey bir ilerler. bu sırada ı. abdulhamit vefat eder ve yerine ııı. selim geçer. rus ordusu karşısında perişan olan osmanlı ordusunda ayaklanma çıkar, asker savaş istemediğini padişaha bildirir.

    savaş esnasında askeri veya mali yardımda bulunmayan ingiltere, prusya ile birlikte, en azından arabuluculuk ederek barış görüşmelerinin başlamasını sağlar. ağustos 1791'de avusturya ile ziştovi antlaşması imzalanır. avusturya aldığı yerleri osmanlı'ya iade eder. bu tarihten yıkılışlarına kadar da bu iki ezeli rakip arasında bir daha mücadele yaşanmaz. hatta dünya savaşında aynı tarafta yer alırlar. ocak 1792'de ise rusya ile yaş antlaşması imzalanır. dinyeper nehri yeni sınır olarak kabul edilir. kırım'ı geri alma umudu bu antlaşma ile sona erer.

    bu savaşın sonuçları osmanlı için ağır olmuştur. impatorluğun yıkılışına neden olan problemlerin temelleri atılmıştır. bir zamanlar avrupa'ya hükmeden osmanlı, şimdi avrupa devletlerinin istila planlarının bir parçası olmaya başlar. savaş esnasında yaşanan ordu boykotu ise kısa vadede nizam-ı cedid hareketinin başlamasına, uzun vadede vaka-i hayriyenin gerçekleşmesine zemin hazırlar.
  • ingiltere başvekili "pitt" ( 1805 yılında başvekil, 1791 yılındaki görevi bilinmiyor) isimli kişinin, bu savaş esnasında ingiliz parlamentosunun 15 nisan 1791 celsesinde osmanlı devleti'nin muhafazası meselesine dair söylediği sözler pek meşhurdur: "rusların bütün zapt ettikleri memleketleri muhafaza ile hareketlerini sonuna kadar götürüp türkleri avrupa'dan kovmalarla müsaade etmek, bizim için zararsızdır diyen kimselerle konuşmayı reddederim."
    yani diyor ki, rusların türkleri avrupa'dan kovması asla bizim işimize gelmez.
    kaynak:yusuf akçura, osmanlı devleti'nin dağılma devri
hesabın var mı? giriş yap