şeyh edebali

• şeyh edebali’nin osman beye nasihatı:
  
  oğul, insanlar vardır, şafak vaktinde doğar, akşam ezanında ölürler. avun oğlum avun. güçlüsün kuvvetlisin, akıllısın, kelamlısın. ama; bunları nerede, nasıl kullanacağını bilemezsen sabah rüzgarında savrulur gidersin. öfken ve nefsin bir olup, aklını yener. daima sabırlı, sebatlı ve iradene sahip olasın. dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir. bütün fethedilmemiş gizemler, bilinmeyenler, görülmeyenler, ancak; senin fazilet ve erdemlerinle gün ışığına çıkacaktır.
  ananı, atanı say, bereket büyüklerle beraberdir. bu dünyada inancını kaybedersen yeşilken çorak olur, çöllere dönersin. açıksözlü ol. her sözü üstüne alma. gördün söyleme, bildin bilme. sevildiğin yere sık gidip gelme, kalkar muhabettin itibar olmaz. üç kişiye acı; cahiller arasındaki alime,zenginken fakir düşene,hatırlı iken itibarını kaybedene.unutma ki! yüksekte yer tutanlar aşağıdakiler kadar emniyette değildir. haklı olduğunda mücadeleden korkma. bilesin ki atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler.
• osman bey'in ikinci karısı bala hatun'un babası ve ahi şeyhlerindendir. inönü yakınlarında bir zaviyesi vardı. din adamı yetiştiren şeyh edebali, 1326'da vefat etmiştir.
• osmanlı devleti’nin kurucusu sultan osman gazi’nin kayınpederi, zamanının büyük alim ve velilerinden.
  tefsir, hadis, tasavvuf ve özellikle islam hukuku’da ihtisas sahibidir. hz. mevlana gibi, zamanının büyüklerinin sohbetinde bulunur.
  ilimde derya, amelde yüksek, takva ve verada örnek, mal-mülk sahibi bir zat olan edebali, eskişehir yakınlarında itburnu denilen köyde yaşar, yaptırmış olduğu zaviyede öğrenci yetiştirir ve halkı irşad eder.
  anadolu fütüvvet ehli ahilerle yakın münasebeti olan edebali’yi osman bey sık sık ziyaret eder ve sohbetinde bulunur.
  
  yine osman bey’in zaviyede bulunduğu bir gece, gördüğü rüya üzerine edebali, kızı mal hatun’u osman bey’e nikahlar ve görmüş olduğu rüyayı da söyle tabir eder:
  
  “sen babadan sonra bey olacak, kızım mal hatun’la evleneceksin. bende çıkıp sana gelen nur budur. sizin asil ve temiz soyunuzdan nice podişahlar gelecek. onlar nice deletleri birçatı altında toplayacaklar. allahü teala, nice insanların huzur ve saadete kavuşmasına, din-i islamla şereflenmesine senin soyunu vesile edecektir.”
  
  gerçekten de öyle olur, altı asırdan fazla devam edecek olan bir cihan imparatorluğu’nun temelleri atılır ve bunun ilk müjdecisi de edebali hazretleri olur.
  
  uzun bir ömür süren edebali 726 h./1325-26 yıllarında yüz yirmi yaşları civarında olduğu halde vefat eder. cenazesi bilecik’de zaviyesinin yanına defnedilir.
• (bkz: devlet ana)
• 120 yaşına kadar yaşadığı söylenir.
• osman gaziye rüyada görünmüştür. şeyh edebali'nın göğsünden parlayan bir ay çıkar. bu ay osman gazi'nin göğsüne girer. sonra osman gazi nin göğsünden ulu bir çınar yükselir ve dalları cihanı sarar.
  şeyh edebali bu rüyadaki ayın, kızı malhun hatun olduğuna, onun osman gaziyle evleneceğine yorar. koca çınar ise osmanlı devletidir.
• türbesi bilecik'te kayaliklar üzerine kuruludur. ayrica kentin stadyumuna da ismini vermistir.
• bir deyişe göre, asıl adı "edepli ali" imiş; zamanla adı "edebali" olmuş.
• (bkz: oğul)
• (bkz: aykut edibali)