sehl-i mümteni

• edebiyatta, çok basit görünen; fakat benzeri kolay kolay yazılamayan beytlere, kıtalara verilen ad.
  sehl kolay; mümteni ise (yanılmıyorsam) imkansız, zor anlamına gelir.
  özellikle yunus emre'nin çoğu şiirinde bu duruma rastlanır.
  belki pek alakası yok ama bazı espriler/nükteler de bu gruba girebilir.
  cem yılmaz şovunda şöyle bir şey diyordu ya:
  (bir vatandaş)
  "ben cem yılmaz'ın şovuna gittim çok komikti. bak şöyle diyodu: adamın biri uzaya gitmiş. sonra, şeyyyy, eeeee, ıııı; ya ben yapamıyorum yaaaa!"
• orhan veli'nin siirlerinin seviyesinin neden erisilemez boyutta oldugunu aciklayan sebeplerden bir tanesi olan edebi sanat. biz yine de yunus'tan klasik bir ornek verelim:
  "bir garip ölmüş diyeler
  üç günden sonra duyalar
  soğuk su ile yuyalar
  şöyle garip bencileyin"
• basit bir şey söylüyormuş hissi vererek aslında felsefi bir derinliğe sahip derin çağrışımları olan bir şey söylemek anlamına gelen edebi bir sanat. özetle böyle diyebiliriz.
  sehl i mümteni'de cümle/mısra yapısının da basit-sade olması esastır. örneğin yunus emre'nin sade dili, bazı halk ozanlarının söyleyişleri sehl i mümteni'nin en güzel örneklerini taşır. bu örneklere göre daha komplike sayılan divan edebiyatında da sehl i mümteni örneklerine rastlamak mümkün. yalnız günümüz okuyucusu zaten dil olarak karmaşık olan dizgede mana bütünlüğünü sağlıklı bir şekilde sağlayamayacağı için sehl i mümteniyi de hissedemeyecektir. bu edebi sanatın öznesi manadır.
• (bkz: lakonik)
• fuzuli'nin meşhur
  
  "bende mecnun'dan füzun aşıklık istidadı var,
  aşık-ı sadık benim, mecnun'un ancak adı var..."
  
  beytinin, örneklerinden biri kabul edildiği edebi özellik.
  
  sehl-i mümteni söylemek, ancak duymak, hissetmek, yaşamak, belki yüreği kanatmakla mümkündür.
• ilk bakışta çok kolay görünen, ama benzeri söylenilmeye çalışıldığı zaman ne kadar güç olduğu anlaşılan yalın anlatımlara denir.
  
  "ete kemiğe büründüm
  yunus diye göründüm"
• dadaloğlu'nun “ferman padişahın dağlar bizimdir" - "ölen ölür kalan sağlar bizimdir” dizelerini içeren şiiri, prof. dr. ziyaeddin fahri fındıkoğlu'na göre bu edebi özelliği taşımaktadır.
• şeyh galip aşağıdaki beyitiyle bu nadir rastlanan sanatın hem tanımını yapmıştır hem de en güzel örneklerinden birini vermiştir.
  
  zannetme ki şöyle böyle bir söz
  gel sen dahi söyle böyle bir söz
• az sözle çok şey diyebilmek,şeklinde tanımlayabiliriz.sözde mevlana eserini bitirdikten sonra yunus emre'ye gösterir,fikrini almak ister;eser altı cilt 25.600 beyittir.yunus çok beğenir ama:''iyi demişsin ,hoş demişsin de uzun demişsin, der.ben olsaydım ''ete kemiğe büründüm,yunus gibi göründüm''derdim.işte bu söyleyişteki basitlik ve kapsamlı anlatım sehl-i mümtenidir.
• kullanmaktan imtina ettiğim mümteni.