referandum

• (bkz: halkoyu)
• (bkz: kıbrıs için referandum)
• halk oylaması anayasa değişikliği hakkında yalnızca cumhurbaşkanına tanınmış bir yetkidir.
  bu yetkiye baktığımız da; meclisin kabul ettiği anayasa değişikliklerini doğrudan veya meclise geri iadesi halinde, gönderilen kanun mecliste aynen kabul edilirse, cumhurbaşkanı halk oyuna başvurma takdir hakkına sahiptir.
  diğer bir hal ise anayasa değişikliği 367 oyun altında kabul edilmişse ve geri iade edilmeyecekse, cumhurbaşkanının halk oyuna sunmak zorunluluğu bulunmaktadır.
• büyük bir topluluğun türlü siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama.
• (bkz: 29 mayis 2005 fransa ab anayasasi referandumu)
• turkiye icin fevkalade zararli bir secim fonksiyonyu bence. her secim doneminde farkli bir ideolojiyi iktidara getiren, oyunun rengini aldigi bulgurun pirincin kilosuna gore belirleyen, saglikli dusunmekten aciz birakilmis bu halkin verecegi oylar, medya ve egemenlerin gucuyle istenilen mecraya kanalize edilebilir.
  
  her haltta "olmazsa referanduma gideriz" dienlere sunlari da referanduma goturun diyorum. misalen "yasak iliski yasayan kizi olduren baba veya abi namusunu temizlediyse ceza alsin mi almasin mi?". bakalim erdemli halkimiz ne cevap verecek buna. ya da "tecavuzculeri halk meydaninda size mi teslim edelim yoksa cezaevine mi gonderelim?". hatta siyasi yon de kazandirirsak referandumdan once ornek: ibrahim tatlises ve benzeri kurt isadamlari ses getirici aciklamalar yapsinlar gunydogu ile ilgili. referandumda da "kurt asilli isadamlarinin mallari ellerinden alinip halka dagitilsin mi?" diye sorun. isine geldigi gibi hareket etmeyi norm edinmis insanimiz bakalim ne karar verecek.
• referandumlar türkiye gibi kimi ülkelerde aslında en az demokrat olan kesim tarafından istenmesi de bu doğrudan demokrasi aracının çetrefilli bir boyutudur. özgürlükcü bir değişiklik yapılacağı zaman "kamuoyu böyle istemiyor" demek bunun göstergesidir. doğrudur da halk cidden öyle istemiyordur. fakat halkın oyuna sunulmasını isteyen muhafazakar taraf ise görüntüde en demokrat taraf kesilip, halkın gözünde de puan toplar hemen.
  
  türkiye'de bu durum "82 anayasası değiştirilsin" önerilerinde sıkca sunulan bir çözümdür: referandum yapılsın. çünkü herkes emindir halkın aslında böyle bir isteğinin olmadığından.
  
  fransa örneğinde gördüğümüz ab anayası referandumu da bir bakıma buna örnektir her ne kadar ab anayasası'nın tartışmaya açık bir çok yönü olmasına karşın fransa yönetimi hala yaptığı bu yanlıştan nasıl döneceğinin hesaplarını yapmakla meşgul. bu örnek şinmdilik ingiltere'ye de ibret olmuş durumda. aynı sonucu alacağından korkan ingiltere'de artık ab anayasası için referandum önerisi pek gündeme gelmiyor.
  
  sonuçta demokrasi, halkın egemenliği, referandum, kamuoyu gibi söylemler pek de öyle samimi kavramlar değiller. uygulanırlarsa daha mı iyi yoksa daha mı kötü olur tartışmalarına açık, ne oldukları konusunda hala tam olarak görüş birliğine varılamamış kelimeler. fakat şurası kesin ki her biri siyasette manevra yapmaya yarıyan, retoriği kuvatlendiren şık kavramlar.
• komedinin yeni bir çeşidi
• geç kaldım ama geçerli sebeplerim vardı.
  
  kağıt ve kına israfı.
• yarı temsili ve yarı doğrudan rejimlerde yer bulan istişari referandum adı üzerinde danışma amaçlıdır ve parlamanto için bağlayıcı değildir. bu niteliğine rağmen yine de istişari referandumdan çıkan sonucun aksine bir hareket parlamento için güçtür.
  
  tasdik referandumlarındaysa parlamento tarafından hazırlanan kanun taslağı halkın oylamasına sunulur. oylamadan "hayır" sonucu çıkması halinde kanun reddedilmiş sayılır. yarı doğrudan rejimlerde kullanılan bir usüldür.
  
  anayasa metninin kabulunu veya değişimini oylamaya sunan referandumlara kurucu referandum, kanun tasarısına ilişkin olanlara ise yasama referandumu denilmektedir.