moche

• fransızca'da, daha çok konuşma dilinde, çirkin...
• peru'nun kuzey sahillerinde sekizinci yüzyıla kadar yaşamış bir uygarlığın ismi.
• huaca del sol ve huaca de la luna tapinaklarinin sahipleri.
• moche, güney amerika 'da kuzey peru sahillerinde i.s. 100-700 arasında yaşamış çok güçlü bir uygarlıktır. özellikle dünya çapında bir üne sahip olan araştırmacı steve bourget 'nin (http://www.informactionfilms.com/…stevechivo_br.jpg) ilginç bulguları, araştırmaları sayesinde moche'lerle ilgili çok delice bilgilere ulaşmış durumdayız. bourget, kuzey peru sahillerinde araştırmalarına neredeyse 2000 yıl önce kurulmuş olan huaca de la luna 'dan (http://www.enjoyperu.com/…g/trujillo/trujillo38.jpg ; http://www.textilemuseum.ca/…e/lifestory/t1_2_c.jpg ; ) başlamış. bu tapınak mühim, zira duvarlarına abartılı ölüm imgeleri işlenmiş (http://www.usu.edu/anthro/peru/images/lunas.jpg ; http://www.enjoyperu.com/…llery/photos/img/3-64.jpg ; http://www.lastfrontiers.com/…_huaca_de_la_luna.jpg ; http://www.arqueologia.com.ar/peru/laluna03.jpg ), örneğin bir duvarda her biri bıçak taşıyan, arkalarında zehirli dişleri olan insan yüzleriyle örümcekler var, veya her biri gövdesinden ayrılmış insan kafaları taşıyan kertenkeleler.(http://www.arqueologia.com.ar/peru/laluna03.jpg ) yine kazı alanının çevresinde, üzerine benzer vahşi ölüm temaları (kuşlar tarafından diri diri yenen insanlar, kafaları koparılmış, derileri yüzülmüş kurbanlar) işlenmiş olan aynı döneme ait çömlekler bulunmuş.
  
  bütün bunlar ne demek oluyor, "moche uygarlığında bu denli vahşi ve ölüme yönelik eserler bırakmanın arkasında hangi karanlık mitoloji var?" diye sorulduğunda, cevabımız ne olmalı? bourget'e ye göre; bütün bunlar, burada görülenler tümüyle gerçekdışıdır, ve mochelerin hangi karanlık mitolojinin tesiriyle bu eserleri bıraktığı, bir rastlantı sonucu bourget'nin yepyeni bir gerçeğe ulaşmasına kadar bilinmiyordu. bir gün bourget, tapınağın civarında dolaşırken, o zamana kadar dikkatini çekmemiş olan büyük bir kaya oluşumunu görür. bu kayalığın özelliği, arkasındaki dağın şekline çok benziyor olmasıydı. bu benzerlikte bir mana arayan bourget, bu kayalığın kutsal bir niteliği olduğu düşüncesine kapılır. ve hemen ekibiyle birlikte kayalığın etrafında kazılara başlar. ve hiç yanılmamıştır, başlangıçta her ne kadar ilk buldukları, kum, balçık, tuğla olmasına rağmen, daha sonra dipte hiçbiri doğal yollarla ölmemiş 70 insan iskeleti bulurlar. bu iskeletlerin kimisinin kafatasında kocaman bir delik, kimisinin omzunda bir yara. yani iskeletlerin sahiplerine zamanında belli işlemler, işkenceler uygulanmış olmalıydı. yani buradaki insanları öldürmekle kalmayıp, uzuvlarına ayırıyorlardı. bourget' ye göre; moche'ler için dağ kutsaldı ve önündeki kayalık ve sunak da insan kurban edilmesi için en uygun yerdi.
  
  insan kurban etme ayinlerini düşündürten iskeletler, yeni bulgular aslında moche'lerin duvarlara işledikleri, çömleklere resimlerini yaptıkları o vahşi temaların kökenini de açıklıyor. moche'ler insan kurban eden bir uygarlıktılar. o halde bütün bu tasvirler gerçektir, ya da yaşanan ayinlerin bir nevi belgeselleridirler.
  
  moche uygarlığının bu insan kurban etme ritüellerinin veya ölüm imgelerinin benzerlerine, (latin amerika'da )mayalarda ve inka'larda da rastlanmaktadır.
• her türlü pompayı (insan, kurbağa, fare, köpek, lama, maymun) seramikle ölümsüzleştirmiş olan uygarlık.
  
  http://arkeofili.com/?p=6125
  
  https://www.google.com.tr/…iajb_lafxwivay8sch1hfqg6
• m.s. birinci milenyumun büyük bir bölümünde peru'nun kuzeyinde yer alan topraklara hükmetmiş uygarlık.
  
  haklarında şu ana dek varılmış en temel iki bulgu ise insan kurban etme hususunda deyim yerindeyse hiçbir şekilde geri vitesi olmayan bir uygarlık olmaları ve hasseten cinsel münasebetlerini dönemin koşullarına göre sahip oldukları üstün sanat ve zanaat becerisine paralel olarak seramik figürler tipinde sergilemekten zerre imtina etmemiş olmalarıdır diyebiliriz.
  
  kanlı ve korkutucu insan kurban etme ritüellerini bir kenara ayıracak olursak bu uygarlığın elinden çıkmış olan ve aşağı yukarı 2000 ilâ 1500 sene öncesine tarihlenmekte olan çok sayıda seramik eserde envai çeşit cinsel aktivite tasvir edilmiş ki bu öyle pompeii duvarlarından kalma "vanilla sex" olarak ifade edilebilecek tek bir tipin çok ötesinde bir imgeleme içeriyor.
  
  lehimleme tekniğinde ustalaştıkları anlaşılan mochelilerin seramikten ve tahtadan yaptıkları cinsel aktivite tasvirli süs eşyaları haricinde içerisine su ya da herhangi bir içecek konulabilen ve servisin doğrudan penisin ucundaki delikten yapıldığı sürahiler ve doğum yapan bir kadın şeklinde oluşturulmuş bir çeşit su sebili gibi anlaşılan o ki günlük yaşantılarında da kullandıkları aletler de dikkat çekmektedir.
  
  öte yandan, tuhaf bir şekilde pek çok kolomb öncesi amerika araştırmacısının da ifade ettiği üzere tasvirlerde kendilerine özgü saç kesimlerinden ve özel şapkalarından anlaşıldığı üzere birbiriyle ilişkiye girmiş olarak betimlenmiş moche uygarlığına mensup pek çok din adamı da bu seramiklerin arasında yer almaktadır. işin daha da garibi, başta bu din adamlarının ilişki içerisinde betimlendikleri eserler olmak üzere neredeyse tüm eserlerde anal ya da oral sekse dair icralar göze çarpmaktadır. cinsel münasebetlerini sanata yansıtma hususunda son derece liberal bir tavır takındığı anlaşılan mochelilerde heteroseksüel ilişki kadar homoseksüel ilişki de tasvir edilmiştir diye de ekleyelim.
  
  konu hakkında bir de tezi bulunan amerikalı araştırmacı richard dally'nin yorumuna bakacak olursak, dinî ritüeller kuvvetle muhtemel toplumun en birleştirici anları olup sosyal olarak katı bir şekilde sınıflara ayrılmış olan insanların belki de bir araya gelebildiği tek mecrayı tesis etmekte olduğundan, bu ritüeller esnasında olasılıkla orada bulunan herkesin katılımını daha da eğlenceli ve çarpıcı bir hale getirmek için işkenceyle süslenmiş insan kurban etme etkinlikleriyle birlikte muhtemelen fiziksel olarak en güçlü olan iki ya da belki de daha fazla sayıda rahip ya da üst sosyal sınıfa mensup şahısların cinsel ilişkiye girmiş olması bir hayli dikkate alınması gereken bir olasılıktır. neden diye soracak olursanız; dally'e göre moche sosyal stratifikasyonunun içerisinde fiziksel gücün de ehemmiyet arz ettiği bir realitedir. hâli hazırdaki ahlakî normlarımızın dışına çıkıp düşünebilirsek, fiziksel gücün söz konusu ortamdaki en olası tezahürü de cinsel bir münasebet olabilir. belki de bu kesin olarak ispatlanması mümkün olmayan iddiadan hareket ettiğimiz takdirde neden bu kadar çok din adamının birbiriyle cinsel münasebet içerisinde tasvir edildiğinin de kilidini çözebiliriz.
  
  velhasılkelâm moche, çok ilginç ve hakikaten merak uyandırıcı bir uygarlıktır demek yanlış olmayacaktır.
• m.s 100-800 yılları arasında yaşayan bir uygarlıktır. çiftçilikte aşırı usta olan bu uygarlık and dağlarından akan suları taşıyarak ve büyük sulama sistemleri yaparak, verimli bir şekilde tahıl ve pamuk yetiştiriciliği yapmışlardır. çiftçiliğin yanı sıra, humboldt akıntısı kıyıya çok yakın geçtiğinden dolayı balık akınları kaçınılmaz oluyordu. moche balıkçıları bu ganimetleri rahatlıkla avlayıp, kurutarak ya da öğüterek besleyici gıdalara dönüştürüyorlardı. ayrıca kendileri müstehcen sanat eserleri, insan kurban etmeleri ve kendilerini ölümlülerle manevi dünyanın arasındaki aracılar olarak gören meşhur savaşçı-rahipleri ile de tanınırlar.