kitap yerleştirme sanatı

• kitaplığını bir düzene kavuşturmak isteyen kişilerce uygulanan bir sanat dalı. hemen daima düzensizlikle sonuçlanır. (bkz: georges perec)
• kütüphanenin kütlesi, kapladığı alan vs büyüdükçe giderek büyüyen problem...her ne kadar bir sanat olduğu söylense de, daha çok mühendis kişilerin uzmanlık alanına girmektedir...zira o kadar kitabın türlerine, yazarlarına, kimi zaman hediye eden kişiye göre ayırt edilmeleri, adam akıllı çalışan bir veritabanında düzenlenmeleri gerekmektedir...ayrıca bu veritabanı, her yeni kitap eklemesinde rahatça genişlese bile, kütüphanenin fiziki yapısı buna izin vermeyebilir, ki o zaman işin içine mimari çalışmalar girer...hele bir de bütün kitaplar aynı formatta ve büyüklükte çıkmadığını düşünürsek, kütüphaneye bu kitapları düzgün ve sıralamaya uygun bir şekilde yerleştirebilenlerin ellerinden öpülmesi gerektiği kanatindeyim...
• sanatsal bir ugras oldugu, olasi sanatsal yaklasimlar sonucu kutuphanenin alacagi karmasik duzen ongorulebildiginde pek kabul edilemeyecek bir is olup, belirtildigi gibi sanatla ilgisi olmayip, muhendislik alanina giren bir optimizasyon eylemidir.
  
  kitap fetisisti olan kisilerde siklikla rastlanan kitap yerlestirme obsesyonu, evin surekli daginik ama kutuphanenin surekli toplu durmasina neden olacak kadar zaman alan eylemlere neden oldugu gibi, kisinin limitli bos zamanlari dahiline sigistirilamayacak karmasiklik ve cokluktaki kitap varligi gibi durumlarda, kutuphanenin ya da kitapliklarin da duzensiz olmasina neden olabilir.
  
  kitap yerlestirme eylemi sirasinda dikkat edilebilecek onemli noktalar, kisiden kisiye degisecegi gibi, bunlar, uzerinde tartisilabilecek detayli ve kapsamli konulardir.
  ornegin, kitaplarin cok az sayida oldugu ve her konu basliginin bir rafi dolduramadigi ve boyle bir ayrim yapildiginda bos raflar kalmasina ragmen henuz yerlestirilememis, acikta kalan kitaplar olacagi durumlarda, konu ayrimi yapilmaz, ya da daha genel kriterler bulunur. ama eger konu ayrimi yapilmasina yetecek miktarda kitap varsa, sayilarina gore dar-genis raf ayrimi, genel yuksekliklerine gore de yuksek-alcak raf ayrimi yapilabilir; bazi konular icin butun bir dolap ayrilabilir.
  
  ancak burada daha onemli olan bir nokta vardir. kitaplarin dizilim sirasi neye gore olmalidir?.. eger herhangi bir kritere gore alfabetik dizilmeye kalkilirsa igrenc bir goruntu olusacaktir. bu durumda devasa "bauhaus" kitabinizla "high gothic" kitabiniz arasina, alfabetik konumu nedeniyle kucucuk bir cep kitabi koymak durumunda kalabilirsiniz ki bu durum, bir kutuphane olmayan eviniz icin hic de hos ve kullanisli bir goruntu olusturmayacaktir. bu durumda uygulamada kullanilmasi gereken siralama kriterinin ebatla ilgili bir sey olmasi gerektigi acikca gorulmektedir. ve burada daha ciddi ve derin bir sorunla karsilasilir... yukseklik mi daha onemlidir, yoksa derinlik mi? ilk bakista, asiri derin ve kisa kitaplar akla gelmedigi icin yukseklik daha onemliymis gibi gorunse de, "lineastile" ya da sedad hakki eldem'in "yapi" kitabi gibi derin ve alcak kitaplarin varligini farketmeniz, duzenleme isinin ortalarina gelindigi sirada gerceklesirse hisleriniz cok kotu olacaktir. bu durumda onemli olan dizilim kriterini bulmus oluruz: yuzey alani...
  bu kriterin de yetersizlik gosterdigi durumlar bulunmaktadir ki buna (simdilik) hic girmemeyi sozluk kullanicilarinin akil sagligi acisindan daha yerinde bulmaktayim.
  ancak sunu da eklemeden edemeyecegim ki yuzey alani kriteri, sadece yukseklik ya da derinligin abartili bir "a evt bu sira kesinlikle bu sekilde olmali" dedirtemedigi durumlarda basvurulabilecek bir kriter olarak kullanilirsa yerinde olur.
  
  dahilinde gerceklestirilecek tum eylemlerin, bir tuyap donusu getirilen torbalar dolusu kitaba yer bulunamayacaginin farkedilmesi sonucu sac bas yoldurmasi pek olasi olan konu.
  
  (bkz: obsessive compulsive disorder)
• ara sıra evde kütüphaneye baktıkça insanın içinde yeniden alevlenen sanat, mühendislik eylemi, optimizasyon şeysi veya neyse işte o...kütüphanenin son düzenlenmesinden sonra geçen zaman içerisinde eve gelen misafirlerin saldırısı, yeni alınan kitaplar, evde yapılan genel temizlikler, kütüphanenin temizlik ihtiyacı ve benzeri onlarca neden ile kitapların yeniden dizilmesi eylemi...ama her seferin farklı düzenleme algoritmalarının geliştirilmesi, beyinde tasarım yapmanın keyfi...bütün işler bittikten sonra bir bardak sıcak çay ile kütüphaneye bakmanın (bazı kişilerce sapkınlık olarak nitelendirilen) zevki...
  
  ama en kötüsü kütüphanenin çeşitli sebepler ile (artık işlev görememe, taşınma vs) atılması ve kitapların yerlerde sürünmesidir ki, bir yerden sonra tanımsız bir vicdan azabı yaratır...
• kitap yerleştirmede birde çocukluktan yetişkinliğe doğru sıralama önemlidir. masal kitapları bu sıralamayı bozar, ama istisnalar kaideyi bozmaz. yerleştirmeye devam edilir. genelde sağa felsefe ve sosyoloji kitapları dizilebilir. sola gittikçe, biraz daha roman, biraz daha hikaye ve şiir. orta üst bölüm teknik kitaplara, kullanım kılavuzlarına ve sözlüklere ayrılmalıdır, yani rahat olur kafamca. ha bi de kitap sırtı baş sola yatırınca okunur tarzda olmasına dikkat edilmelidir.
• (bkz: dewey kartoteks sistemi)
• (bkz: koleksiyon görevlisi)
  (bkz: çalışma bursu)
• mevcut kitap dükkanlarının pek de alakadar olmadığı sanat. büyük mağazalarda işe yeni başlayan hevesli gençler "dur şunları türlerine göre iyice bir tasnif edeyim" derler. sonra onlar da sıkılırlar.
• öncelikle bütün kitaplar odanın zeminine indirilmeli ve orada kategorilere ayırılarak (bilimkurgu, felsefe, macera, şiir...) farklı yüksekliklerde kuleler oluşturulmalıdır. devamında isteğe bağlı olarak ya en yüksek kuleden ya da en sevilen kategoriden başlanır ve bu kitaplar kitaplığın en üst rafına rastgele dizilirler. seçilen metoda (yüksekliğe ya da ilgi alanı sıralamasına) göre yavaş yavaş alt raflara inilir. bu noktada durulur ve kitaplığa karşıdan bakılır. oluşan manzara muhtemelen yükseklik, derinlik, kalınlık gibi niceliklerden bağımsız ve tamamen düzensizdir. daha sonra her raf ayrı ayrı yüksekliğine göre düzenlenir. aynı yükseklikte olan kitaplar yazar adına göre tekrar düzenlenir. yazar adlarını sıralamak ise tercihen en sevilen yazardan başlayarak yapılır; ya da aynı yazarın kitapları yanyana olmak şartıyla renkleri skala haline getirmeye kasılabilir. ama her şekilde sonuç tatmin edici olacaktır.
• konuya çok çeşitli yorumlar getirilebilmekle birlikte;başlıca kullanılan yöntemler şunlardır:
  1)kaçıncı baskı oluşuna göre
  2)türüne göre
  3)yazarına göre
  4)yayınlanış tarihine göre
  5)okunma sıklığına göre
  6)göreceli
  7)alt alta
  8)üst üste
  9)keyif alma derecesine göre