inception
-
bir insan kaç kere bir filmi izlerken, müthiş bir film izliyorum, hatta sinema tarihinin ağır toplarından birine tanıklık ediyorum gibi bir hisse kapılır.. inception'u izlerken ben böyle hissettim. daha önce; matrix ve lord of the rings filmlerini izlerken bu hisse kapılmıştım.
ayrıca bu filmler, sonra ki dönem dünya sineması içinde, referans olmuş ve yenilikler getirmiştir.. yeni çekim teknikleri, yeni sinema teknolojileri ve prodüksiyonlarıyla sinemaya katkıda bulunmuşlardır..
inception için böyle bir şey söyleyemeyiz.. 90'lardan milenyuma geçerken, matrix'in yükselttiği gibi çıtayı yükseltemez.. esasında böyle bir misyonu da yok. bu tip bir misyon günümüz için sadece avatar'a yüklenebilir..
matrix'te ki; ajanların veya neo'nun kurşunlardan sıyrılmasını, slow motion çekimleri; ağzımız bir karış açık izliyorduk.. geçen samanyolu tv'de beşinci boyut'a denk geldim, o kurşunlardan sıyrılma sahnesinin benzeri vardı yahu..
ahanda linki: http://www.izlesene.com/…i-samanyolu-matrix/1188431
şimdi bu tip sahnelerin o kadar çok türevi var ki bizi tatmin etmiyor artık, daha yeni şeyler bekliyoruz.. samanyolu tv'de her ne kadar daha ilkel olsa da, benzerlerini kullanıyorsa artık...
inception benim nezdimde müthiş bir filmdir ama yukarıda; saydıklarımın benzerleriyle değil.. kurgusuyla desem yeter. şahsen zor kurguları severim, film dediğin leblebi gibi olmayacak. çözülmesi zor olmalı, kafa yormalı biraz..
günümüzde olmuş bu film, yada olmamış bu film gibi; dillere pelesenk olmuş bir yorum var, nedir bu?
nasıl yemek yaparken; malzemelerini ve suyunu iyi ayarlamalı, baharatları orantılı kullanmalı, pişeceği ateşi ve süresini iyi hesaplamalıysak: bir film yaparken de materyallerimizi kararında kullanmamız gerekir.. nolan bu işi iyi beceriyor işte, abartıya kaçmıyor, kısık ateşte pişiriyor filmini..
nice güzel temalar, hikayeler, oyunculuklar... bazı etkenlere fazla abanılmasından mütevellit istediği yerlere ulaşamıyor..
inception'a bakıyoruz: baş döndürücü bir kurgusu var. hikayenin belli yerlerinde, belli öğeler o kadar güzel kullanılıyor ki. gerilimi yerinde veriyor, dram yönünü kararında kullanıyor, diyalogları tadından yenmiyor, efektleri abartılmamış, kamera açıları ve kullanımı tek kelimeyle harika, müzikleri; sahnenin tamamlayıcılığından çok bir harcı gibi.. oyunculuklarına getirilen eleştrilere birazdan değinecem ama bence nolan'ın seçimleri tam bir nokta atışı olmuş ki bunu önceki filmlerinde de bunu görmek mümkün...
tabi bunlar nolan için aynı zamanda bir dezavantaj: adamın filmografisine bakıyorsun, bu yaştaki bir yönetmen için, fazlasıyla başarılı.. artık adının geçtiği her işte yüksek bir beklenti söz konusu..
oyunculuklar konusunda; juno'daki hanım kızımız hariç hepsi cuk oturmuş.. onun kadroda bulunması ve oyunculuğuda irrite edici değil lakin.. leonardo kardeşimiz çoğu filminde olduğu gibi yine rolünün hakkını vermiş.. filmografisine ufak bir göz gezdirelim:
(bkz: shutter island), (bkz: revolutionary road), (bkz: blood diamond), (bkz: the departed), (bkz: the aviator), (bkz: catch me if you can), (bkz: gangs of new york), (bkz: the beach), (bkz: the man in the iron mask), (bkz: titanic), (bkz: romeo + juliet), hani bu adam daha ne yapsın?
konuyu epey dağıttıktan sonra; inception son yılların en güzel filmlerinden biridir, listebaşı filmidir ama yeni bir dönemin başlangıcı değildir: işin özü bu aslında.. matrix'le yada thireenth floor' la kıyaslayanları yada benzerliklerini bulanları da anlayamıyorum bir türlü...
öte yandan inceptionu beğenen şunu da beğendi: (bkz: los cronocrimenes) basit prodüksiyonlarla da pek ala böyle; beyin kıvrımlarını zorlayıcı filmler yapılabilir... -
--- spoiler ---
sonu gerçek değildi. sebebi mi?
sydney-los angeles uçuşu-babasının cenazesine giden babasıyla sorunlu tip-uçakta bulunan bir arap vs.. bence uçak los angeles'a hiç varmadı ve muhtemelen cobb bir kumsalda rüya görüyor, köpeğin kick yapmasını bekliyor.
--- spoiler --- -
(bkz: zaman), (bkz: mekan), (bkz: rüya).. izledikten sonra da, rüyalar alemini kontrol edebilme istegi uyandirmistir.
ilk olarak posteri gayet hosuma giden film oldu. o da tam olarak, sehrin ikiye katlandigi su poster oluyor.
izlenimlerimizi madde madde siralayalim:
** filmin konusuna genel hatlariyla göz atmadan, yani konuya hafif asina olmadan gidilmemesi gereken bir film. anlasilamayan kücük ayrintilarin üstü ise, rüya alemine baglanarak kapatilabiliyor.
** yercekiminin olmadigi otel koridoru sahneleri, filmin en güzel sahnelerindendi. bu sahnelerin nasil cekildigine dair söyle bir sey okudum: dakikada 8 kez, 360 derece dönebilen, yaklasik 30 metre uzunlugunda bir koridor insa etmisler. oyuncularin makyajlari, saclari, kiyafetleri "yercekimi yokmus gibi" yapilmis. gerisi de, joseph gordon-levitt'in becerisine kalmis denebilir. bu sahneler cekilirken, "duvar"i duvar, "yer"i yer olarak algilamaktan cok; ayaginin altina gelen yüzeyi "yer" olarak kabul etme gibi bir yöntem kullanmis kendisi.
** "mimar", daha dogrusu "rüya mimari" bu filmde önemli bir mevzu.
--- spoiler ---
boru degil, bilincalti baska birinin bilincalti, ama mekani bu mimar denen kisi kuruyor. insan/izleyici; konu "rüya" olunca, "mekan" konusunda acayip beklentilere girebiliyor. dali tablosundaki gibi sürreal bir dünya görmek isteyebiliyor. ariadne de, cobb'un rüyasina ilk girdiginde, yapabileceklerini sinarkan bu beklentiler de artiyor haliyle. sehri ikiye katlamalar, paradoksal mekanlar, sonsuz merdivenler, pek yaratici olmasa da ayna icinde ayna, alakasiz yerden gecen trenler vs... yeri gelmisken, selam cakilan benzer sanatcilari da analim: (bkz: maurits cornelis escher), (bkz: giovanni battista piranesi)
efenim; temelde rüya mimari kisisi, 3 katmanli rüyada, 3 mekan tasarliyor.
1. mekan: sehir, yagmurlu bir havada sehir trafigi. sonra aksiyon sahneleri ve minibüsün icinde görüyoruz. kick icin orta kismi yükselen bir köprüye variyorlar. mekansal olarak böyle. (yusuf'un rüyasi)
2. mekan: otel, otel lobisi, otel koridoru, otel odalari, otel bari. minibüs birinci katmanda suya düserken, burada yercekimini kaybediyoruz. (arthur'un rüyasi)
3. mekan: karli dag eteklerine kurulmus, fischer'in bilincaltinin yansimalari tarafindan korunan bir bina. mimari olarak tabii ki diger mekanlara göre daha tatmin ediciydi. ama aksiyon sahneleri daha öne ciktigindan, algilamak cok da mümkün olmuyordu. en korunakli yere de, bir labirentten falan gecerek degil de, basbayagi kasa gibi bir kapiya sifre girilerek ulasiliyordu. (eamer'in rüyasi)
emekli rüya mimarimiz cobb ve karisi mal'un (bu arada izlerken, bildigin "aha mal geldi" diye eglendik.) mekanina ne desem bilemedim. mimarlik egitimi görürken, ilk dönemin daha ilk "tasarima giris dersleri"nde; kendi mekanini tasarlamasi gereken zavalli bir arkadas geldi aklima. mekanini aynen yuksek gökdelenler arasindaki gecekonduvari (müstakil demek istiyorum) bir sekilde tasvir etmisti de, "anaokulu terk" diyerekten götünden kan almislardi. o kadar diyorum.
her film elbette ki bir mekanda gecer, bu mekanlari zaman akisina göre incelemek mümkündür. bu filmde ise, özellikle öne cikarilan bir seydi bu durum. cünkü mimarin yarattigi mekanlar, bir anlamda "bilgiyi calmak" icin tasarlanmasi gereken sahnelerdi. o yüzden böyle bir gözle bakasim geldi. netice de, baslangicta "mekan" baglaminda yüksek tutulan beklentiler; fikir yerlestirme yani pratige gecirme söz konusu oldugunda epeyce düsüyor.
son olarak bir timeline.
--- spoiler --- -
aynı the prestige gibi yönetmeninin bile cevabını bilmediği soruların cevaplarını size aratan film. gizem çözmek isteyene hoş bir uğraş tabi ama hiç bir zaman neyin gerçek neyin rüya olduğunu bilemeyeceğiz.
bu arada ne kadar büyük beklentiyle giderseniz gidin slow-mo sahnelerden ve rüya girdaplarından muhakkak büyük zevk alacaksınız bence. -
bünyede "christopher nolan, ne yaptın sen böyle?!" tepkisi uyandıran film. the dark knight, memento, the prestige ve şimdi de inception.. nirvana'ya ulaşmasına az kaldı nolan'ın, benden söylemesi.
-
pek leziz, çok karmaşık, bol heyecan verici bir film.
kesinlikle iki veya üçüncü kez izlenmeli ve özellikle sinemada.
dikkatler toplanmalı, ayrıntılara önem verilmeli. gelişen olayları tek seferde algılayamayabiliyorsunuz ki bu çok normal ve sinirleri geren bu durum yıldırmamalı sizi. -
-
temposu düşmek bilmeyen nefes kesici bir christopher nolan filmi olmuş. kurgusu tek kelimeyle inanılmaz. diyaloglar ve film müzikleriyle(sonra hans zimmer'a da mersiye yazacağım) tam anlamıyla 10/10. fakat tek problem, sinema salonlarındaki kafa sikecek derecedeki ses seviyesiydi. her patlama efektinde kalp spazmı geçirdim. klima ve baş ağrısı ekürisi de opsiyonel. sevgili koltuklarına yayılıp izlemesem madame tussauds'ya aldırıyordum ikametgahı.
(dikkat klişe geliyor) imdb'de aldığı puanı haketmiş (klişe bitti)
filmin formülü; memento(kurgu) + the prestige(twist) + the dark knight(aksiyon sahneleri) = inception -
büyük takdiri hak ettiğini yine söylemek geliyor içimden. ama aynı zamanda gece gece insanın kafasına garip sorular getiren filmdir kendisi. sanırım hala etkisindeyim. gereksiz detayları falan düşünüyorum.
--- spoiler ---
mesela:
fischer jr. nasıl oluyor da saito'nun havayoluyla seyahat ediyor? rakip değil miydiniz oğlum siz? e hadi bilet bulamadı ve işi acil olduğu için mecbur kaldı ya da havayolunun saito'ya ait olduğunu bilmiyordu diyelim. first class'ta sadece 6-7 kişi varken nasıl oldu da babasının en büyük rakibini tanımadı?
bir de cobb ve mal'un tren rayına yatıp intihar ettikleri sahne var ki, onda da limbo'da 50 yıl geçirmiş olmalarına rağmen yaşlı halleriyle değil çıtır versiyonlarıyla karşımıza çıkıyorlar.
bir de ufak eleştiri yapayım bari: dağlardaki karlı sahneler, katmanlarda derine inildikçe zamanın uzaması hissini daha iyi sezdirmek için böyle uzun sürdü belki de. yani bir anlamda nolan, o uzunluğu seyirciye hissettirmeliydi. bunu yapmak doğru tercih ama o sahnelerde arka plan beyaz, bizimkiler beyaz, saldıranlar beyaz, kamera hızlı hareket ediyor. ee ne anladım lan ben bu işten? kim kimi dövüyor belli değil.
--- spoiler ---
bir de son not: tüm dünya michael caine'in taşağını yesin. o ne karizma üstat? yaş 77, filmdeki rolün 5 dakika ama karizman sınırsız. -
--- spoiler ---
artık otobüs, tren ve uçakta uyuyan insanlara farklı gözle bakmamı sağlayacak filmdir.
--- spoiler ---
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap