• 1920 yılında istanbul işgal altındayken boğazda düşmanın burnunun dibinden kaçıp, kurtuluş mücadelesine karadenizden silah ve erzak taşıyarak destek veren geminin ismi. kurtuluş savaşı'nın tek deniz çatışmasında rol almış ve savaşın tek deniz şehidini vermiştir.
  • alemdar, kurtuluş savaşı öncesi istanbul hükümetinden gizli olarak anadolu’ya silah taşıyan danimarka yapımı, silahsız bir yük gemisiydi.
    1982 yılında satıldı, jilet oldu.
    alemdar aslında ingilizler ile işbirliği yapan istanbul hükümetinin kurtarma gemilerinden biridir. kurtuluş savaşı neferleri tarafından kaçırılır.
    362 ton kapasitesiyle işe yarar durumdadır. 12 mile kadar hız yapabilmektedir. gücü de fena sayılmaz (750 beygir).
    1921 yılının ocak ayında dokuz denizci gemiyi fransız ve ingiliz gemilerinin arasından sıyrılarak karadeniz’e yönelir.
    tam boğaz çıkışına yakın, yolları kesilir.
    gölbaşı yakınlarında yolu kesilen alemdar kamyon gibi...
    ingiliz karakol gemisi, nereye gidildiğini sorar.
    alemdar’dakiler evraklarını çıkarırlar... karadeniz’de batan bir gemiyi kurtarmaya gittiklerini söylerler.
    büyük bir şans eseri olsa gerek, ingilizler gemiyi gerisin geri istanbul’a çekmezler, gitmesine izin verirler.
    alemdar, tüm hızıyla karadeniz’e açılır ve rotasını ereğli’ye çevirir.
    kısa süre sonra alemdar’ın kaçırıldığı anlaşılır ve işgal kuvvetleri komutanı, alemdar’ın yakalanması, teslim olmaması halinde de batırılması emrini verir.
    o sıralarda alemdar, ereğli liman reisi nazmi bey’in güvencesi altına girmiştir bile.
    26 ocak tarihinde de ismail hakkı kaptan yönetiminde trabzon’a doğru yola çıkar.
    kendi topraklarında, sinop bababurnu açıklarında alemdar, fransız devriye botu ile karşılaşır.
    alemdar kuşatılmıştır.
    askerlerden ancak ikisinde silah vardır.
    fransız devriyelerden bazıları alemdar’a geçer ve gemi rotasını zonguldak’a yöneltir.
    zonguldak zaten fransız işgali altındadır. gemi didik didik aranır.
    gemi yeniden istanbul’a doğru yola çıkar.
    bundan sonrası tam bir kahramanlık öyküsüdür. ismail hakkı kaptan ve ikinci kaptan ali dursut tevetoğlu, diğer arkadaşları ile de anlaşarak fransız askerleri etkisiz hale getirirler ve yeniden geminin rotası ereğli’ye çevrilir.
    ama alemdar’ı bir mil geriden takip eden fransız hücumbotu, yaklaşarak geminin rotasını istanbul’a çevirmesini ister.
    ismail hakkı kaptan dinlemez ve yarış başlar.
    fransız hücumbotu kolaylıkla alemdar’ı batıracak güçtedir, ama esir fransız askerleri nedeniyle bunu yapamamaktadır.
    ereğli sahillerine geldiklerinde ise, kurtuluş savaşı neferleri kayıklarla fransız hücumbotuna saldırırlar.
    fransız hücumbotunun tüm çabalarına karşın alemdar kendini bekleyen güçlere sığınmayı başarır.

    bu öykü ile gölbaşı’ndaki kamyon alemdar öyküsü arasında bir bağ kurabildiniz mi?
    sanki kamyon alemdar işgal edilmiş bir ülkenin karayolunda ilerliyormuş gibi değil mi?
    aklımıza bu öykü geldi, anlattık.

    kaynak: odatv.com
  • ereğli’ye yolu düşenleri sahilde, karaya oturmuş izlenimi veren, tarihi çizgilere sahip bir gemi karşılar. kurtuluş savaşı sırasında karadeniz’de silah ve malzeme sevkıyatının yanında, karaya oturan gemileri kurtarma çalışması yapan alemdar gemisinin orijinal boyutlarında yeniden inşa edilmiş hali olan bu geminin adı: gazi alemdar müze gemisi

    --- spoiler ---

    1898’de danimarka’da kurtarma gemisi olarak inşa edilen denmark, osmanlı’nın birinci dünya savaşı’nda el koyduğu gemiler arasındaydı. 1915’te ismi alemdar olarak değiştirilen gemi, marmara denizi ve boğaz çevresinde kurtarma hizmetleri yapıyordu. savaş sonunda diğer osmanlı gemileriyle birlikte çürümeye terk edildi ama muharip olmadığı için işgal yıllarında kurtarma seferlerine çıkmasına izin veriliyordu. kurtuluş savaşı sürecinde küçük takalarla yapılan mühimmat nakliyesi için alemdar gibi bir gemiye ihtiyaç vardı.
    geminin mürettebatı yedi kişiden oluşuyordu. 2. çarkçı üsküdarlı osman efendi, 3. çarkçı trabzonlu hikmet efendi, güverte lostromosu üsküdarlı ali reis, serdümen trabzonlu rıfat reis, rizeli recep kahya, ateşçi göreleli yusuf, kamarot erzincanlı salih. istanbul’a dönüşte yedi kafadar gemiyi karadeniz’e kaçırma planları yaptı. musevi kamarot avram efendi derdest edilip kamaraya kapatıldıktan sonra (daha sonra o da personele katıldı) gemi 5 şubat 1921 gecesi gizlice karadeniz’e açıldı. rota, kurtuluş savaşı’nın savaş vererek kurtulan ilk şehri ereğli idi. 3 bin yıldır denizci yetiştiren bu şehirde gemici bulmak kolay olacaktı.

    fransizlari horonla kandirdilar

    alemdar’ın ereğli’ye gelişi kastamonu ve bolu havali kumandanlığı’na telgrafla bildirildi. oralardan gelen yanıtlar üzerine trabzon’a hareket etmek üzere personel, kumanya ve yakıt ikmali yapılan gemiye ereğli’den 12 denizci daha katıldı. gemiyi istanbul’dan kaçıran yedi kişiden çarkçıbaşı osman muhtar, prof. mümtaz soysal’ın babasıydı. ereğli’den gemiye binen 2. süvari üsteğmen ali dursun tevetoğlu ise pop yıldızı tarkan’ın dedesi.
    8-9 şubat gecesi trabzon’a hareket eden gemiye, fransız karadeniz komutanlığı’ndaki c-27 gambotu amasra’da pusu kurarak asker çıkardı. yönü istanbul’a çevrilen, gambotun takibe aldığı alemdar personeli kurtuluş planları yapmaya başladı. gemide kemençenin kıvrak nağmeleriyle horon oynayan personel, oyuna davet ettikleri dört fransız ile bir subayı etkisiz hale getirip silahlarına el koydu.

    rengini değiştirip kaçirdilar

    ani bir dümen kıran alemdar’ın peşine düşen gambottan açılan ateşe karşılık veren personele ereğli’ye yaklaştığında karadan da destek verilince gambot püskürtüldü. serdümen ve kaptan rizeli kahya recep bu çatışmada istiklal savaşımızın ilk ve tek deniz şehidi olarak tarihe geçti.
    beş esir askerin serbest bırakılmasına karşılık fransızlardan karadeniz’de dolaşan türk bayraklı gemilere dokunulmaması garantisi alınır. fransızlarla yapılan anlaşma gereği ereğli’de demirli kalması gereken siyah renkli alemdar, yine efsanevi bir başka kaçış öyküsüyle fırtınalı bir karadeniz gününde griye boyanarak trabzon’a getirildi. bu, aynı zamanda türkiye’nin kurtuluş savaşı’ndaki ilk uluslararası anlaşmasıdır. sscb’den savaş malzemesi taşıyan gemilere
    karakol ve kollama görevi yapan alemdar, 1951’de haliç tersanesi’nde onarımdan geçti, 1959’da hizmet dışı kaldı. 1964 ve 1980’de özel firmalarca satın alındı, 1982’de sökülmek üzere satıldı.

    dört tersanede inşa edildi ereğli’de birleştirildi

    28 ekim 2005’te geminin ilk kaynağı yapıldı. eylül 2006’da projenin koordinatörlüğünü karadeniz bölge komutanlığı üstlendi. gemi inşa sektöründe bir ilk olmak üzere; ereğli’deki dört büyük tersanede dört ayrı blok halinde inşa edilmesi, denizden çekilip bulunduğu yerde birleştirilmesi kararlaştırıldı. istanbul tersane komutanlığına çizdirilen planlar 2 nisan 2007’de ereğli gemi, madenci, ustamehmetoğlu ve ustaoğlu tersanelerine törenle teslim edildi. bu eserin mimarları dönemin karadeniz bölge komutanı tuğamiral türker ertürk, belediye başkanı halil posbıyık, deniz kuvvetleri komutanı metin ataç, tersane sahipleri, çalışanları, gazi alemdar derneği, batı karadeniz ticaret odası başkanı irfan erdem, kaymakam osman ekşi, eski belediye başkanı murat sesli, kara elmas üniversitesi rektörü bektaş açıkgöz, erdemir genel müdürü oğuz özgen, albay aydın doğan, alemdar proje subayı binbaşı mehmet dönmez istanbul ve gölcük tersanesi komutanları ve çalışanları ile ereğli halkı oldu. gemi, 11 ağustos 2008’de tarihinde dönemin deniz kuvvetleri komutanı metin ataç, bölgedeki illerin valileri, belediye başkanları, kaymakamlar ve halkın geniş katılımıyla müze olarak hizmete açıldı.

    yılda 85 bin kişi geziyor
    ereğli belediye başkani halil posbiyik

    gazi alemdar, ereğli’de yaşayan insanların ne kadar cefakâr; devletine, milletine, atatürk’e ve cumhuriyetine ne kadar bağlı olduğunu gösterir. alemdar’ı fransızları esir alıp kurtaran kahramanlar gemiyi ereğli kıyılarına doğru kaçırırken kahya recep şehit oluyor, kuvayi milliyeciler kıyıdan sipere yatıp gambotu püskürtüyor. devlet ve millet birlikteliğinin manevi ruhu ereğli’de zuhur ediyor. tarihin seyrini değiştiren bir anlaşmanın da imzalandığı yerdir burası. ereğli’nin düşman işgalinden kurtuluş günü olan 18 haziran’da gazi alemdar konulu şiir ve kompozisyon yarışmaları düzenliyoruz, askeri araçlar müzenin yanından geçiyor, halkımızla buraya yürüyoruz. 2010’da gemiyi 85 bin kişi gezdi. bu yıl alemdar’ın 90. yıl kutlamasını yapacağız.

    çelik yığınlarına ruhunu denizciler verir
    emekli tuğamiral türker ertürk

    gazi alemdar’ın hayata geçirildiği 2006-2008 yılları arasında karadeniz bölge komutanı olan emekli tuğamiral türker ertürk, projeyi koordine edip yürüten isim olmuş. süreci şöyle anlatıyor: “gemiler cansız çelik yığınlarıdır. alemdar gemisi de 49.5 metre boyunda, 362 ton ağırlığında bir çelik yığınıydı. fakat denizciler yaşadıkları ve görev yaptıkları bu çelik gövdelere kan, can ve de ruh verirler. alemdar’ın kahraman personeli bu çelik yığınına yalnız can vermemiş, ona unutulmayacak bir destan yazdırarak yurtsever türk ulusunun gönlünde ölümsüzleştirmiştir.

    kurtuluş savaşi’nin tek deniz muharebesi
    90 yıl önce bir avuç kahraman gemici tarafından işgal altındaki istanbul’dan, kuvayi milliyecilere mühimmat desteği için karadeniz’e kaçırıldı alemdar. fransızların ereğli açıklarında el koymasının ardından türk denizcilerin bu kez savaşarak gemiyi yeniden ele geçirmesi nedeniyle bu olay kurtuluş savaşı’nın ilk ve tek deniz savaşı olarak kayda geçti. ilk deniz şehidinin de verildiği bu kahramanlık destanı 2008’de benzersiz bir anıt-müze olarak ereğli’de vücut buldu.

    --- spoiler ---

    www.hurriyet.com.tr
  • ali dursun tevetoğlu'nun anlatışına ve oğlu fethi tevetoğlu'nun aktarışına göre olaylar şöyle gelişmiştir:

    alemdar bir tahlisiye gemisidir. geminin kaptanı dışındaki personeli (ikinci çarkçı üsküdarlı osman efendi, üçüncü çarkçı makine lotromosu üsküdarlı ali reis, serdümen trabzonlu rıfat reis, ateşçi göreleli yusuf, kamarot erzincanlı salih ve serdümen recep dayı ve iki kişi daha) istanbul'dan silah kaçırıp milli mücadeleye destek olmak konusunda kararlıdır. kaptan'ın karaya indiği bir fırsatta gemiyi boğazda gezinen işgal gemilerinin arasından geçirip karadeniz'e açılırlar.

    geminin yaptığı iş anlaşılınca doğu karadeniz şehirlerindeki işgal birliklerine yakalama emri gönderilir.

    alemdar öncelikle ereğli'ye uğrar. (ancak buradan ankara'ya sevk yolu kapalı olduğunu tahmin ediyorum). olayların anlatıcısı tevetoğlu ali dursun da gemiye burada biner. kendisi daha önceki cephane kaçırma faaliyetlerinden birinde yakasını işgalcilerin elinden kurtarmış bir denizcidir.

    ereğli'den trabzon'a doğru yola çıkarlar. ancak yolda karşılarına fransız c-27 hücumbotu çıkar. kendi hızları saatte 10 mil, hücumbotun hızı ise saatte 25 mil olduğundan kaçmanın fayda vermeyeceğini bilmektedirler. gemi hücumbotun eşliğinde zonguldak'a çekilir. zonguldak'ta fransızlar türklerin üstlerini ararlar. sonra gemiye 5 fransız eri ve bir yüzbaşı biner ve gemiyi içindeki cephaneyle birlikte istanbul'a geri götürmek üzere yola çıkarlar.

    alemdar'ın kaptanı önce ereğli bababurnu'nu bordaladıktan sonra rota değiştirme planı yapar. onun için de sahile yakın seyreder. ancak fransız yüzbaşı durumdan şüphelenir ve geminin açıktan seyretmesini emreder ve bu plan boşa çıkar.

    bunun üzerine gemideki türkler gözlerini karartıp silahlı askerleri etkisiz hale getirip geminin kontrolünü ele geçirmeye karar verirler. mürettebatı gizlice makine dairesine toplayıp plan yaparlar. her bir silahlı askere 2-3 silahsız türk düşmektedir. niyetlerini belli etmeden 2-3 kişi halinde askerlere yaklaşırlar. ali dursun reis "tamam!" diye işaret verdiğinde hepsi birden fransız askerlerini etkisiz hale getirir. hiç kimse ölmeden bu işi başarırlar. geriye kamarasındaki yüzbaşı kalmıştır.

    fransız yüzbaşı kamarasının kapısı açılır açılmaz vaziyeti kavrayıp hemen masa üzerindeki silahına sarılır ancak adil bey onun üzerine hamle edip bir eliyle bileğini bir eliyle de boğazını yakalaması ve ardından diğerlerinin de yüklenmesi sayesinde fransız yüzbaşı da teslim alınır. erleri bir kamaraya, yüzbaşıyı bir kamaraya elli bağlı vaziyette koyup başlarına birer süngülü nöbetçi dikerler ve geminin istikametini ereğli'ye çevirirler.

    ancak fransızların bir tedbiri daha vardır. onları açıkta yakalamış olan fransız hücumbotu c-27 onlardan 2 saat sonra yola çıkmıştır ve bir müddet sonra uzaktan birbirlerini görürler. c-27 üstlerine gelirken alemdar gemisi de istikametini hiç bozmadan onun üzerine gider. daha sonra ereğli limanına doğru yan yana çarpışa çarpışa giderler. ereğli ahalisi de olayı hayretle fark edip izler. alemdar gemisindekilerin 45 fişeği (yani 45 atımlık kurşunu) vardır. bu arada c-27'dekiler de tüm güçleriyle karşılık verirler. o ateş sırasında serdümenlerden biri şehit olur. diğerleri de yaralanır. süvari da ali dursun'a "recep dayı şehit oldu, ben de yoruldum, senden başka dümen tutacak kimse kalmadı" diye seslenince dümene ali dursun geçer. bu arada kurşun yağmuru devam etmektedir.

    bir ara (nedenini anlatıcı da bilmemektedir, nordanfiline ya da makinesine bir arıza geldiğini tahmin eder) hücumbot geri kalır. alemdar gemisi de önden ereğli limanına girer. hücumbot da (ya arızayı giderdiği için ya da alemdar'ın artık ateş açamayacağını sandığı için) alemdar'ın peşinden limana girer. ama burada spontane bir sürprizle karşılaşır. çatışmayı uzaktan gören yerli halk limanda mevzilenmiştir. c-27 limana girer girmez yaylım ateşine tutulur. karşılık vermeye çalışırsa da ereğli hastanesinin iki camını indirmekten başka bir zarar veremez ve tornistan edip denize açılır.

    daha sonra, zonguldak'a varan c-27'den 3 ölü ve birkaç yaralı çıktığını ve aldığı rahnelerden içine su dolarak batma derecesinde bulunduğunu, artık iş göremez olarak limana çekildiğini öğreneceklerdir.

    alemdar gemisinin başından geçenler hem istanbul'da hem ankara'da hem de anadolu'da büyük yankı uyandırır.

    bu sefer 3 fransız harp gemisi ereğli açıklarına gelir. fransızlar esirlerin iadesi için ve alemdar gemisinin teslimi için 1 hafta süre tanıyan bir nota çekmişlerdir. notayı ankara'ya çekmiş olmakla bir bakıma ankara hükümetini de tanımış sayılabilirler. ereğli halkı da şehirdeki kadın ve çocukları tahliye eder. mülki idare de ereğli'ye yakın bir köye taşınır. ereğli'de sadece mevzilenen silahlı erkekler kalır ve karşılıklı bekleyiş başlar. o şekilde bir hafta geçer. ankara ve fransa esirlerin iade edilmesi ama alemdar gemisine dokunulmaması üzerine anlaşmaya varırlar. böylelikle liman açığında bekleyen 3 fransız harp gemisi alemdar'ı orada bırakarak istanbul'a döner.

    alemdar gemisi sonraki günlerde de trabzon nakliyat-ı bahriye emrine verilir ve önemli görevler başarır. alemdar ile c-27 arasındaki çatışma kurtuluş savaşının tek deniz muharebesidir.
  • ulusal kurtuluş savaşının denizdeki tek savaşımın kahramanı olan gemidir. seyri sefain idaresinin (deniz yolları işletmesi) tahlisiye (kurtarma) gemisi olan alemdar, işgal altındaki istanbul'dan bir avuç gemici tarafından kaçırılmıştır. danimarka'da 1898 yılında 49,475 metre uzunluğunda ve 7,95 metre genişliğinde kurtarma gemisi olarak yapılan alemdar, karadeniz'de fransız gambotuyla çarpışmış ve zonguldak açıklarında tutsak alınmıştır. istanbul'a götürülürken yeniden fransız gambotuyla savaşmış bu kez fransız gambotunu tutsak almıştır.

    ereğli limanında çifte demir ile bağlanmış tutsak beklerken 24/25 eylül 1921 gecesi, fırtına tüm şiddeti ile sürerken, gemiciler demirleri kesip gecenin karanlığında karadeniz'e açılmışlardır. trabzon limanına ulaşan alemdar, ulusal güçlere katılarak sovyet rusya'dan silah, cephane, asker taşımıştır. deniz yolundan kaçmaya çalışan rum pontus çeteleriyle savaşmıştır.

    sovyet limanlarından anadolu'ya silah ve malzeme taşıması yapan gemilerimizin korumasını gerçekleştirmiştir. novoroseski limanından getirdiği ilk malzemeler ikinci inönü savaşına yetiştirilmiştir. 7 haziran 1922 salı günü ünlü yunan savaş gemisi averof'u peşine takarak rus limanlarından 2.000 tonluk cephane yüklemiş şahin gemisine yol açmıştır. şahin gemisi samsun limanına gelerek yükünü boşaltmıştır. şahin gemisinin bu yükü de 26 ağustos 1922 "büyük taarruza" yetiştirilmiştir.

    1982 yılında hurdaya ayrılmıştır.

    (bkz: http://www.dho.edu.tr/docs/alemdar.pdf)

    (bkz: http://www.haberler.com/…etci-akini-4861678-haberi/)

    (bkz: http://etarih.com/…mustafa-nail-ercivelek-1886-1965)

    (bkz: http://www.kdzeregli.bel.tr/…ut=item&id=9&itemid=73)
  • milli mücadele döneminde gemide görev alan kuva-yı milliye mensupları aşağıdaki gibidir;

    birinci kaptan: ismail hakkı bey,

    ikinci kaptanlar rizeli ali bey, beykozlu adil bey;

    ikinci çarkçı ve makine lostromosu: hikmet efendi (üsküdarlı osman bey’in oğlu),

    serdümenler: recep kâhya ve rıfat reis;

    ateşçi: göreli yusuf;

    güverte lostromosu: ali reis;

    kamarot: erzincanlı salih ve yahudi avram (daha sonra hidayet adını almıştır.)

    kaynakça: milli mücadele yıllarında türk bahriyesinin durumu ve faaliyetleri
  • türk tarih kurumu tarafından kısa bir video hazırlanmış.
    alemdar vapuru olayı
  • dün akşamki israil protestosu sırasında geminin merdivenlerine çıkan çocuklara hışımla "o kadar da değil inin ordan lan" diye bağıran kel kafalı , hödük özel güvenlik görevlisi , ne kadar olduğunu ben gösterirdim de sakallı ihtiyar dedeye duacı ol, çocuklar inermisiniz deseydin bir şey mi kaybederdin
  • kurtuluş savaşının en büyük trol'üdür. düşman gemisinin eline geçmesin diye sahte bir batırma dümeni düzenleyip, sonra tekrar yüzdürülerek, kaldığı yerden silah taşımaya devam etmiştir.
hesabın var mı? giriş yap