diş kirası

• eski ramazanlarda, iftar daveti veren zenginlerin yemekten sonra davetlilerini uğurlarken verdikleri para. yani davetliler yemek yerken dişlerini kullandıkları için bu dişlerin kirası yerine geçiyormuş verilen meblağ. aslında ayak kirası (çünkü davet mahalline giderken yürüyorlar), sindirim sistemi kirası (yediklerini sindirecekler değil mi? ), boşaltım sistemi kirası (yani:) ) gibi versiyonları da düşünülebilir pekala ama tarihi kayıtlarda rastlayamadım maalesef.
• osmanlı'da özellikle ziyafetlerden sonra şakşakçı takımına verilen para yahut hediyeye bu ad verilirmiş. hatta bir takım şaklabanlar osmanoğulları hanedanından olan hemen herkese gün olur devran döner tahta nail olurlar da diş kirası koparırız diye yalakalıkta kusur etmezlermiş.
• anneannemin, ziyarete gittiğimizde bana para vermek icin kullandiği sözler... (anekdotal entry formatindan cikis: sadece saraylarda, paşalar tarafindan kullanilmayan, halka da malolmuş bir söz...) (entry'nin mesaji: büyüklerimizi ziyarete gidelim, onlari sevelim bağrimiza basalim) (mesaj #2: küçüklerimize para verelim. cash.)
• ramazan ayında davetlilere iftar yemeği veren şahsın, iftar yemeği vermenin kendisi için bir zorunluluk ve borç olduğu düşüncesinden hareketle, ikram ettiği yemeklerin girdiği ağızların bu işte kullanılmasından ötürü bu işin karşılığı olarak davetlilere verdiği ücret olarak düşünülmüştür. yani burada iyilik yapmada önde giden taraf iftarı veren değil, iftara gelip ev sahibini mükellefiyetten kurtaran misafir olmuş oluyor.
  
  kedi kuş için yuvacıklar yapıp içine yemek koyan; sokaklara zenginin, fakir incinmesin, istediği zaman gelip alabilsin düşüncesiyle gizlice para bırakabileceği kumbaralar koyan ecdadın insaniyette nerelere gittiğini göstermesi açısından manidardır.
• -lan olum yemekler iyiydi de diş kirası nı az verdiler bu sefer.
  -seni 21. yüzyıla ışınlamak istiyorum,iyice beleşçi oldun he
• 6 ayda bir doktara gidilerek verilen muayene ücreti.
• sunay akın'ın ramazan ayı boyunca yayınlanan programında gelen konuklarına program sonunda verdiği hediyelerin sebebiyeti.
• hasan hüseyin korkmazgil in koçero şiirinde de geçer.
  
  bir geyiktir koçero
  sekerken taştan taşa kırılmış bilekleri
  tırnakları kekik nane ve menekşe kokulu
  tırnakları rüzgarlı
  suçsuz bir geyik
  avcılar yakalarsa mezedir eti
  köpekler kovalarsa diş kırasıdır
  
  şimdiki taşeronları mı anlatıyor ne.
• sultanahmet köftecisi selim usta'da bugün yediğim yemek sonrası hesap tabağı içinde gelmesi ile hatırladığım eskilerden güzel bir adet.
  
  çocukken gittiğim bir iftarda da çocuklara dağıtılmıştı, anlamını öğrenince ailecek bir süre özel günlerde biz de uygulamıştık. uzun zaman olmuş, neredeyse anlamını bile unutmuştum, nostalji oldu vesselam.
• osmanlı zamanında ağırlanan misafir yolculanırken hediye edilen altına diş kirası denirmiş.
  bu ilginç geleneği, merzifon bedesten'deki osmanlı mutfağı, ikram ettiği, şık bir kutu içindeki lokumlar ve "diş kirası" yazılı etiket ile hatırlatıyor.