yol

• cannes film festivalinde takım elbisesi ve papyonu olmayan yüzlerce yılmaz güney hayranı kürt ve türkün birlikte izlediği film. festival düzenleyicileri bu insanları içeri almadıklarında filmin isviçreli yapımcısı donat keusch, görevlileri filmin makarasını alıp götürmekle tehdit etmiş, festivalde rezillik çıkarmamak adına görevliler kabul etmiş, zaten gösterimi çok dolu olmayan filme insanlar akın etmiş. film bittiğinde ise 15 dakika aralıksız alkışlar... bu 2. dünya ülkesinden çıkan ağıttan jüri üyeleri başta güçlü kadınlar olmak üzere, sidney lumet, gabriel garcia marquez epey etkilenmiş olacak ki büyük ödül costa-gavras'ın missing'i ile yol'a gitmiş.
  
  esasında film 12 karakter olarak tasarlanmıştır. bertolucci'nin 1900'ü gibi 5 saatlik bir filmle, tüm türkiye'nin portresi çizilmeyi düşünülmüş fakat hem teknik imkanlar hem de böyle bir öykünün anlatımının ne derece zor olacağı göz önüne alınarak ana karakter sayısı önce 10 sonrasında 6 karaktere kadar düşürülmüştür. yaklaşık 2 saat 15 dakika olarak yapılan ilk kurguyla cannes'a başvurulduğunda, filmin en çok 1 saat 50 dakika olması gerektiği öğrenilmiş ve öyküsü adana'da geçen, mafyatik ilişkilerin başındaki burjuva simgesi, sarhoş mahkum senaryodan çıkarılmıştır. filmin yaklaşık 6.5 saatten oluşan tüm sahneleri 25 yıl sonra filmin kurgucusu tarafından ülkemize getirilmiş, gezici film festivali'nde bazıları oynatılmıştır.
  
  --- spoiler ---
  
  filme yaş sınırı getirilmesin (zaten her türlü sansürü yemiş, bir de bu eksik kalsın demişler sanırım) diye dahil edilmeyen sahneler arasında seyit ali'nin karda atıyla yol alışı yaklaşık 15 dakika olarak anlatılıyor. at uyuyakalıp donmasın diye seyit ali sürekli kırbaçlıyor ve kemeriyle dövüyor hayvanı. mücadelenin sonunda filmde de olduğu gibi at bayılıyor, seyit ali daha fazla acı çekmesin diye atı vuruyor. bu arada tarık akan'la at arasında önemli bir dostluk geliştiğinden, tarık akan atı vuramamış, onun yerine kıyafetlerini giyen yılmaz güney'in kuzeni tetiği çekmiş. filmde olmayan sahne ise soğuktan elleri donan seyit ali'nin bıçağını çıkarıp, atı karnından ikiye yarıp, ellerini içine sokarak ısınmaya çalıştığı an. böyle söyleyince şok etkisi yaratıyor mu bilmiyorum ama bu sahnenin üstüne salonda bir süreliğine kimse kıpırdayamadı.
  
  --- spoiler ---